«… Παιδιά μου, να δοθείτε ολόψυχα εις τας σπουδάς σας και καλύτερα να κοπιάσετε ολίγον δύο και τρεις χρόνους και να ζήσετε ελεύθεροι παρά να μείνετε αγράμματοι. Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματά σας.
Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε· και, διά να γίνη τούτο, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας την ομόνοια, τη θρησκεία… και τη φρόνιμον ελευθερία.
(Από τον ιστορικό λόγο τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πνύκα. Εκφωνήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1838 και δημοσιεύτηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Αιών» στις 13 Νοεμβρίου 1838.)
Από τον 11ο αιώνα και κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου τιμάμε τη μνήμη των Τριών Μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας και Οικουμενικών Διδασκάλων, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννη του Χρυσοστόμου.
Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν άνθρωποι σοφοί, που αγάπησαν τα γράμματα και που με τα σοφά τους λόγια, αλλά κυρίως με το ίδιο τους το παράδειγμα και τη ζωή που έζησαν, μας έδειξαν πόσο μεγάλη αξία έχει η μόρφωση στη ζωή μας.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν οι Τρεις Ιεράρχες στον δάσκαλο και στους γονείς,
«…παράγοντες, οι οποίοι όλο και περισσότερο στις μέρες μας συνυπολογίζονται στους βασικούς πόλους της Παιδείας...
Η «πολιτεία» του δασκάλου, η ζωή και οι πράξεις του, το παράδειγμά του, όχι η απλή διδασκαλία του, είναι αυτά που οδηγούν στην παιδεία.
Μια κι αυτός με Αγάπη ανιδιοτελή, υπομονή, αφοσίωση, ψυχική ηρεμία και ανθρωπιά βρίσκεται συνεχώς δίπλα στους μαθητές του.
Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ΄ όνειρο μες στο αίμα
-του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:
Ελευθερία.
Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν τον δρόμο:
Ελευθερία,
για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος.
Παιδιά! Δεν είναι άλλη γη ωραιότερη!...
Του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει!
Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει
ολοένα εκείνος ανεβαίνει…
Αγιάζι ουράνιας ομορφιάς γυαλίζει στα μαλλιά του…
Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο:
Αύριο, αύριο, αύριο, το Πάσχα του Θεού!
Οδυσσέας Ελύτης
Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο
για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας