Παράδοση – Ήθη – Έθιμα του λαού μας
Σκεφτόμαστε σύμφωνα με τη φύση, μιλούμε σύμφωνα με τους νόμους και ενεργούμε σύμφωνα με τα έθιμα.
Ένας πολύ σημαντικός τομέας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις του λαού μας. Τα ήθη είναι οι αντιλήψεις, «οι άγραφοι νόμοι» κάθε κοινωνίας, ενώ τα έθιμα είναι οι πράξεις με τις οποίες εκφράζονται οι αντιλήψεις αυτές. Έτσι, όταν τα έθιμα επαναλαμβάνονται σταθερά από γενιά σε γενιά, δημιουργούνται οι παραδόσεις. Τα ήθη και τα έθιμα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Την πρώτη κατηγορία αποτελούν εκείνα που έχουν σχέση με το κύκλο της ανθρώπινης ζωής (γέννηση, γάμος, θάνατος) και τη δεύτερη με το κύκλο του έτους. Στην εποχή μας τα ήθη εξακολουθούν να υπάρχουν. Δεν δημιουργούνται όμως νέα έθιμα, ενώ τα παλιά αρχίζουν να σβήνουν εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ωστόσο παρατηρείται η αναβίωσή τους, γιατί αρέσουν και ευχαριστούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Ήθη, έθιμα και παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης αλλά η μεταφορά της φλόγας.
Μία από τις παραδόσεις του λαού μας είναι και η Τσικνοπέμπτη. Είναι γιορτή της παράδοσης, γίνεται Πέμπτη λόγω του ότι οι ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή είναι «νήστιμοι ημέραι». Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου, ωστόσο φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των Αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την ευφορία της γης την άνοιξη. Η Τσικνοπέμπτη αποτελεί ουσιαστικά την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού την επόμενη εβδομάδα ακολουθούν το καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.
Σύμφωνα με τη λαογραφία, την ημέρα της Τσικνοπέμπτης αρχίζουν: στη Θήβα ο βλάχικος γάμος, στη Πάτρα το Πατρινό Καρναβάλι, ο γάμος της Γιαννούλας της Κουλουρούς και τα Τριτάκια του Λάζαρη. Στη παλιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα κορφιάτικα πετεβόλια (κουτσομπολιό). Στη Κοζάνη ανάβει ο πρώτος φανός (εορταστική πυρά), ενώ στην Ξάνθη πραγματοποιούνται εκδηλώσεις, όπως «βραδιά παραδοσιακών γεύσεων». Στη Φλώρινα γίνεται χορός μασκέ, ενώ στις αλάνες των Σερρών ανάβουν μεγάλες φωτιές και πηδούν πάνω τους.
Ας κρατήσουν λοιπόν οι χοροί
ας μας έχει ο Θεός γερούς
πάντα ν' ανταμώνουμε
και να ξεφαντώνουμε βρε
με χορούς κυκλωτικούς
κι άλλο τόσο ελεύθερους σαν ποταμούς
Διονύσης Σαββόπουλος
Η Διευθύντρια Ο Σύλλογος Διδασκόντων
Αποκριά