«Τη λευτεριά μας τούτη
δεν την ήβραμε στο δρόμο,
και δεν θα μπούμεν εύκολα στου αβγού το τσόφλι,
γιατί δεν είμαστε κλωσσόπουλα
σ’ αυτό να ξαναμπούμε πίσω.
Μα εγίναμε πουλιά
Και τώρα πια στο τσόφλι δεν χωρούμε».

Μακρυγιάννης

Κάθε χρόνο στις 17 Νοεμβρίου εορτάζουμε την επέτειο εξέγερσης τού Πολυτεχνείου και αποδίδουμε τιμές σε αυτούς που αγωνίστηκαν και έπεσαν για την ελευθερία.
Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών το 1967 οι νέοι, ιδιαίτερα, άνθρωποι ένιωθαν εγκλωβισμένοι στην αποπνικτική ατμόσφαιρα τής χούντας και τής λογοκρισίας που αυτή είχε επιβάλει.

Για έξι ολόκληρα χρόνια τρόχιζαν την οργή τους...
Τον Νοέμβριο τού 1973 οι φοιτητές ήταν ήδη οργανωμένοι σε αντιστασιακές ομάδες και αποφάσισαν να αγωνιστούν δυναμικά διεκδικώντας τα δημοκρατικά τους δικαιώματα, που τόσο καιρό είχαν στερηθεί.
Μαζί τους συσπειρώθηκαν εργάτες, υπάλληλοι, αγρότες κι όλοι όσοι διψούσαν για κοινωνική δικαιοσύνη και ελεύθερη πολιτική βούληση.
Τόπος διαμαρτυρίας έγινε το Πολυτεχνείο, απ’ όπου οι εξεγερμένοι νέοι οργάνωσαν μεθοδικά την αντίστασή τους, ζητώντας να κατοχυρωθούν τα δημοκρατικά δικαιώματα τού ελληνικού λαού.
Και η χούντα κάτω από την πίεση τής λαϊκής οργής υποσχόταν μέτρα φιλελευθεροποίησης, λειτουργία των κομμάτων κι εκλογές.
Όμως δεν κατάφερε να αναχαιτίσει τις εξεγερμένες συνειδήσεις.
Η αντίστροφη μέτρηση για το στρατιωτικό καθεστώς είχε αρχίσει.
Τα επαναστατημένα νιάτα που αναζητούσαν άμεσες και ριζοσπαστικές λύσεις στα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα συγκέντρωναν πάνω τους βλέμματα συμπάθειας και δέκα μήνες αργότερα η Μεταπολίτευση οριοθέτησε μια νέα αρχή στην πολιτική ζωή του τόπου μας.
Η επέτειος τού Πολυτεχνείου είναι ένας ύμνος στη νεολαία μας.
Τα νιάτα αυθόρμητα ορθώνουν το ανάστημα τους σε καθετί που αντιμάχεται τα οράματα και τις αξίες που τους παρέδωσαν οι προηγούμενες γενιές και ξέρουν ότι μόνο με τον καταξιωμένο αγώνα θα τα κερδίσουν.

"Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος 
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δε θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι για την ειρήνη
και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου
θα ματώσουν απ' τις φωνές
το πρόσωπο σου θα ματώσει από τις σφαίρες-
μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων,
κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία.
Και πρόσεξε: μην ξεχαστείς ούτε στιγμή."

ΧΡΟΝΙΚΟ

"Η 17η Νοεμβρίου 1973 σηματοδότησε την κορυφαία αντιστασιακή εκδήλωση ολόκληρου τού ελληνικού λαού απέναντι στο στυγνό δικτατορικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στη χώρα μας τον Απρίλιο τού 1967. Ένα καθεστώς που με το πρόσχημα τής αναγέννησης τού Έθνους κατάργησε τη Βουλή και το Σύνταγμα των Ελλήνων, καταδυνάστευσε την ελεύθερη σκέψη, αγνόησε τους θεμελιώδεις δημοκρατικούς θεσμούς, φυλάκισε και εξόρισε πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες, προκαλώντας τη διεθνή κατακραυγή και το διασυρμό τής χώρας μας.
Άνθρωποι τής τέχνης και των γραμμάτων σήαμάτησαν να δημοσιεύουν κείμενα τους, δείχνοντας έτσι ότι δεν μπορεί να υπάρξει πνευματική ζωή όταν δεν υπάρχει ελευθερία. Την αντίδραση αυτή εκφράζει πολύ χαρακτηριστικά η δήλωση τού Γιώργου Σεφέρη που ανακοινώθηκε στις 28 Μαρτίου 1969 από το ραδιοφωνικό σταθμό ΒΒC τής Αγγλίας.

Τάσος Λειβαδίτης 

Δήλωση Γιώργου Σεφέρη:

"Πάει καιρός που πήρα την απόφαση να κρατηθώ έξω από τα πολιτικά τού τόπου. Προσπάθησα άλλοτε να το εξηγήσω, αυτό δε σημαίνει διόλου πώς μου είναι αδιάφορη η πολιτική ζωή μας.
Έτσι, από τα χρόνια εκείνα ώς τώρα τελευταία έπαψα κατά κανόνα ν' αγγίζω τέτοια θέματα. Εξάλλου τα όσα δημοσίεψα ως τις αρχές τού 1967 και η κατοπινή στάση μου (δεν έχω δημοσιέψει τίποτε στην Ελλάδα από τότε που φιμώθηκε η ελευθερία) έδειχναν, μου φαίνεται, αρκετά καθαρά τη σκέψη μου.
Μολαταύτα, μήνες τώρα, αισθάνομαι μέσα μου και γύρω μου ολοένα πιο επιτακτικό το χρέος να πω ένα λόγο για τη σημερινή κατάστασή μας. Με όλη τη δυνατή συντομία, να τι θα έλεγα:
Κλείνουν δυο χρόνια που μας έχει επιβληθεί ένα καθεστώς ολωσδιόλου αντίθετο με τα ιδεώδη για τα όποια πολέμησε ο κόσμος μας, και τόσο περίλαμπρα ο λαός μας, στον τελευταίο πόλεμο.
Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης όπου, όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι αυτές να καταποντιστούν μέσα στα ελώδη, στεκάμενα νερά. Δε θα μου ήταν δύσκολο να καταλάβω πως τέτοιες ζημιές δεν λογαριάζουν πάρα πολύ για ορισμένους ανθρώπους. Δυστυχώς δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτόν τον κίνδυνο.
Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Το δράμα αυτού τού τέλους μάς βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα, όπως στους παμπάλαιους χορούς τού Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό.
Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μάς οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή.
Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω."
28 Μαρτίου 1969 

,
Ημερολόγιο μιας βδομάδας

"Αθήνα, 16 Νοεμβρίου 1973
Ωραία παιδιά με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια,
ωραία παιδιά, δικά μας, με τη μεγάλη θλίψη των αντρείων,
αψήφιστοι, όρθιοι στα προπύλαια, στον πέτρινο αέρα,
έτοιμο χέρι, έτοιμο μάτι, -πώς μεγαλώνει
το μπόι, το βήμα κι η παλάμη του ανθρώπου-

17 Νοεμβρίου

"Βαρειά σιωπή, διάτρητη απ' τους πυροβολισμούς, πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι-
ποιος θα πει: π ε ρ ι μ έ ν ω μες απ' το μέσα μαύρο;
μικροί σκοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια
μ' έναν επίδεσμο φωτιά στο κούτελο, κόκκινο σύρμα, κόκκινο
πουλί,
και το μοναχικό σκυλί στ' αποκλεισμένα προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω απ' τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη στις λεωφόρους
πάνω απ' τα τανκς, μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς,
πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;
πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;"

Γιάννης Ρίτσος

επέτειος

Πολυτεχνείο