Στο πλαίσιο του εορτασμού τής Διεθνούς Ημέρας Μητρικής Γλώσσας (21 Φεβρουαρίου), το Β΄ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού είχε αναγγείλει την σύνταξη ψηφιακού ερωτηματολογίου για τον μαθητικό μας πληθυσμό, από ομάδα φιλολόγων τού Σχολείου με τον συντονισμό τής Διεύθυνσης.

Το σκεπτικό πίσω από αυτή την πρωτοβουλία ήταν να δοθεί η απαιτούμενη έμφαση στο πολιτισμικό αγαθό τής μητρικής γλώσσας, η οποία συνιστά για κάθε μαθητή μας, όπως και για κάθε άνθρωπο, την σκέψη του, τον κόσμο του και, επομένως, ουσιώδη συνιστώσα τού εαυτού του.

Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά ακούνε και διακρίνουν τα λόγια της μητέρας τους ήδη από τον 6ο μήνα τής κύησής τους και, συνεπώς, εκτός από το αμνιακό υγρό εμβαπτίζονται πολύ νωρίς στη μητρική γλώσσα, που είναι φορέας συναισθημάτων και βιωμάτων τής μητέρας προς το παιδί της.

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν και υπέβαλαν, το διάστημα από 21 έως 28 Φεβρουαρίου 2022, είτε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή των σχολικών εργαστηρίων είτε μέσω τού έξυπνου κινητού τους τηλεφώνου 280 στους 296 μαθητές/μαθήτριες (ποσοστό 94,6% τού συνολικού μαθητικού πληθυσμού), κάτι που δείχνει εντυπωσιακό ενδιαφέρον από την πλευρά των παιδιών.

Ειδικότερα, το ερωτηματολόγιο υπέβαλαν ηλεκτρονικά 104 στους 109 μαθητές/μαθήτριες τής Α΄τάξης (ποσοστό 95,4%), 95 στους 100 μαθητές/μαθήτριες τής Β΄  τάξης (ποσοστό 95%) και 81 στους 87 μαθητές/μαθήτριες τής Γ΄τάξης (ποσοστό 93,1%).

Στο σύνολο των μαθητών/μαθητριών που υπέβαλαν το ερωτηματολόγιο, το 46% ήταν αγόρια και το 54% κορίτσια.

Το 11% των μαθητών/μαθητριών είναι νέοι μαθητές στο Σχολείο μας, ενώ μόλις το 6% των μαθητών/μαθητριών δήλωσαν ότι η μητρική τους γλώσσα δεν είναι η Ελληνική.

Οι ερωτήσεις που ετέθησαν για να απαντήσουν ανώνυμα οι μαθητές/μαθήτριες ομαδοποιούνται ως εξής:

α) Ερωτήσεις που αφορούσαν τα ανωτέρω δημογραφικά στοιχεία τού πληθυσμού (φύλο, τάξη, νέος μαθητής).

β) Ερωτήσεις που αφορούσαν στη διερεύνηση τής μητρικής γλώσσας των μαθητών/μαθητριών και αναζήτηση αν στην οικογένεια υπάρχει ή υπήρχε μέλος που να μιλά ως μητρική του άλλη γλώσσα (π.χ. Αρβανίτικα, Βλάχικα, κ.λπ.) ή διάλεκτο τής Ελληνικής (π.χ. Κρητικά, Ποντιακά, Καππαδοκικά, κ.λπ.).

γ) Ερωτήσεις που αφορούσαν μαθητές/μαθήτριες που δήλωσαν ότι η μητρική τους γλώσσα δεν είναι η Ελληνική και, άρα, διερευνούσαν ποια είναι η μητρική τους γλώσσα και αν τους έχει φανεί χρήσιμη με κάποιο τρόπο στο περιβάλλον τού Σχολείου.

δ) Ερωτήσεις που αφορούσαν ποικίλες παραμέτρους τής γλωσσομάθειας μαθητών/μαθητριών, καθώς και τις απόψεις-στάσεις τού μαθητικού πληθυσμού απέναντι σε διάφορα γλωσσικά ζητήματα: σε τι ακριβώς χρησιμεύουν οι γλώσσες που οι μαθητές/μαθήτριες μαθαίνουν, ποιες ακόμη γλώσσες θα ήθελαν στο μέλλον να μάθουν, ποιοι είναι οι σημαντικότεροι λόγοι για να μάθει κανείς σήμερα μια ξένη γλώσσα και ποια ακριβώς, ποιο το όφελος τής γλωσσομάθειας για τους Έλληνες, ποια γλώσσα κατέχει ηγετική θέση στον κόσμο και αν πρέπει να υπάρχουν γλώσσες με ηγετική θέση, ποια γλώσσα θεωρούν σημαντική, και με ποια κριτήρια, τι γνωρίζουν για υπό εξαφάνιση γλώσσες, ποια η σχέση τής μητρικής γλώσσας με θεμελιώδεις πολιτισμικές αξίες κ.λπ.

Τα πορίσματα του ερωτηματολογίου είναι πολλά και ενδιαφέροντα.

Η ομάδα των φιλολόγων (κ. Σ. Δημητρακοπούλου, Δ. Αγιασοφίτη, Γ. Αντωνιάδης) έχει ήδη επεξεργαστεί τις απαντήσεις και ετοιμάζει ειδικό ψηφιακό έντυπο όπου θα παρουσιάζονται και θα αναλύονται όλες οι παράμετροι της έρευνας.

Κρατάμε προς το παρόν ως ιδιαίτερα σημαντικά τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Οι μαθητές/μαθήτριές μας, που στη συντριπτική πλειοψηφία έχουν την Ελληνική ως μητρική τους γλώσσα, γνωρίζουν άριστα την αγγλική γλώσσα και, επιπλέον, πολύ καλά μια ακόμη ξένη γλώσσα (περισσότεροι τα Γαλλικά και λιγότεροι τα Γερμανικά), ενώ παράλληλα εμφανίζονται αποφασισμένοι να μάθουν μια ακόμα ξένη γλώσσα στο μέλλον, επειδή πιστεύουν ακράδαντα στην αξία τής γλωσσομάθειας.

2. Οι μαθητές/μαθήτριές μας, αν και αναγνωρίζουν την αξία της γνώσης δύο ή και τριών ξένων γλωσσών για τον σύγχρονο κόσμο, θεωρούν, εντούτοις, ότι απαιτείται πολύ καλή γνώση και καλλιέργεια και τής μητρικής (Ελληνικής) γλώσσας.

3. Οι μαθητές/ μαθήτριες έχουν ισχυρή πεποίθηση ότι γλώσσα και νοητική ανάπτυξη συνδυάζονται και συμβαδίζουν, ότι η γλώσσα διαφυλάσσει τον πολιτισμό και την παράδοση ενός λαού και, άρα, είναι και γι΄ αυτό πολύτιμη και, τέλος, ότι, παρά την ηγετική θέση κάποιων γλωσσών στον πλανήτη σήμερα, πρέπει να προστατεύονται και να μελετώνται και οι λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες.

Συμφωνούν δε απολύτως με την πρακτική των οργάνων τής Ευρωπαϊκής Ένωσης να θεωρούν όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες επίσημες και να μεταφράζουν τα πάντα στις γλώσσες όλων των κρατών-μελών της.

Αφήνουμε για την συνέχεια την αναλυτικότερη παρουσίαση των πορισμάτων από το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο με τη σκέψη ότι σε έναν κόσμο ρευστό, όπως ο δικός μας, απαιτείται απόλυτος σεβασμός στη μητρική γλώσσα κάθε μαθητή/μαθήτριας, αλλά και σε όλες τις γλώσσες, καθώς οι γλώσσες αποτελούν βασικό στοιχείο ταυτότητας και κεντρικό άξονα συγκρότησης τής ανθρώπινης προσωπικότητας.

Διεθνή Ημέρα Μητρικής Γλώσσας