Η «τσάντα στο σχολείο» έρχεται στο Αρσάκειο Δημοτικό Σχολείο Πατρών
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς 2024-2025, το Αρσάκειο Δημοτικό Σχολείο Πατρών θέτει σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Τσάντα στο Σχολείο». Το πρόγραμμα κατά τη φετινή χρονιά θα εφαρμοστεί και θα υλοποιηθεί στην Α΄ και Β΄ Δημοτικού.
Τι είναι το πρόγραμμα «Τσάντα στο Σχολείο»;
Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό η τσάντα των μαθητών και των μαθητριών της Α΄ και Β΄ τάξης παραμένει στο σχολείο, από Δευτέρα ως Παρασκευή, μετά το πέρας του καθημερινού διδακτικού ωρολογίου προγράμματος. Η κατανόηση και η εμπέδωση της διδαχθείσας ύλης λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του μαθήματος και οι κατ’ οίκον εργασίες ενσωματώνονται στη διδασκαλία, η δομή της οποίας αλλάζει, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο στα παιδιά και στους γονείς να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο μετά τη λήξη του σχολικού προγράμματος.
Πώς γίνεται ο έλεγχος εμπέδωσης της ύλης;
Καθημερινά η δασκάλα μέσα από κατάλληλες ασκήσεις διαπιστώνει αν κάθε μαθητής και μαθήτρια έχει αφομοιώσει τη διδαχθείσα ύλη της προηγούμενης μέρας και σε ποιο βαθμό. Προσαρμόζει το πρόγραμμα της διδασκαλίας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να καλύψουν το συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο και να υλοποιηθούν οι διδακτικοί στόχοι. Κάθε Παρασκευή τα παιδιά φέρνουν την τσάντα στο σπίτι. Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους γονείς να παρακολουθήσουν τη διδαχθείσα ύλη και να ενημερωθούν για την πρόοδο του παιδιού τους.
Το παιδί έχει καθήκοντα/εργασίες στο σπίτι;
Το παιδί της Α΄ και Β΄ τάξης δεν χρειάζεται να διεκπεραιώσει κάποια γραπτή εργασία ή να αποστηθίσει κάτι στο σπίτι. Μόνο στην περίπτωση που κάποιο παιδί παρουσιάζει δυσκολία στην ορθογραφία μπορεί να την επαναλάβει στο σπίτι, με στόχο την πλήρη εμπέδωσή της. Οι μόνες εργασίες που ανατίθενται στο σπίτι έχουν δημιουργικό χαρακτήρα (π.χ. μια ζωγραφιά με αφορμή το μάθημα της Ελληνικής Γλώσσας, της Μελέτης Περιβάλλοντος ή της Ελληνική Παράδοσης, η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου). Το παιδί έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί (προαιρετικά) την πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης και διαδραστικών ασκήσεων «e-arsakeio», όπου με παιγνιώδη μορφή παρέχεται ποικίλο εκπαιδευτικό υλικό σε εμπεδωτική μορφή, στοχευμένο την ηλικία του.
Η επιθυμία μας στο Αρσάκειο Δημοτικό Σχολείο Πατρών είναι να δίνουμε στα παιδιά ερεθίσματα και να ενεργοποιούμε τη δημιουργική τους σκέψη. Ένα παιδί με ποικίλα ερεθίσματα, γίνεται συνειδητός αναγνώστης και συγγραφέας που μελετά από αγάπη και ουσιαστικό ενδιαφέρον για την γνώση. Μαθητές που ενισχύουν την κριτική σκέψη, την δημιουργικότητα, τις κοινωνικές δεξιότητες έχουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα. Ένα παιδί που αγαπάει την λογοτεχνία μπορεί να διαβάζει καθημερινά στο σπίτι του δεκάδες σελίδες παραμυθιών οικειοθελώς αντί να περιορίζεται στην «μισή σελίδα» υποχρεωτικής ανάγνωσης. Ένα παιδί που παθιάζεται με τους αριθμούς μπορεί να ζυγίζει, να μετράει, να υπολογίζει με ποικίλες αφορμές αντί να λύνει ασκήσεις που δεν βελτιώνουν ουσιαστικά την επίδοσή του. Ένα παιδί που αγαπάει την φυσική, μπορεί να κάνει δεκάδες πειράματα στο σπίτι με υλικά της κουζίνας αντί να μαθαίνει ορισμούς μελέτης περιβάλλοντος που δεν ξέρει να αξιοποιήσει στην πραγματική ζωή. Εν κατακλείδι, στόχος μας είναι να εκπαιδεύσουμε μαθητές οι οποίοι με την σωστή καθοδήγηση των δασκάλων τους, οικοδομούν την γνώση μέσω της βιωματικής, ανακαλυπτικής μάθησης.
Τι γίνεται με τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες;
Με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, το σχολείο σε συνεργασία με την οικογένεια διαμορφώνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα καθηκόντων, ενώ στην τάξη η δασκάλα εφαρμόζει διαφοροποιημένη διδασκαλία.
Το πρόγραμμα εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις ηλικιακές ομάδες;
Παρά το γεγονός ότι η φιλοσοφία του προγράμματος δεν αλλάζει, όταν αυτό επεκταθεί και σε μεγαλύτερες τάξεις με μικρή διαφοροποίηση. Όμως στην Ε΄ και στην Στ΄ τάξη, δεδομένου ότι ο όγκος και η ύλη μαθημάτων είναι μεγαλύτερη, οι εργασίες και οι ασκήσεις μπαίνουν από την πλατφόρμα ελέγχονται, βαθμολογούνται από τους δασκάλους και έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα. Κάποιες φορές η μελέτη ή κάποια εργασία στο σπίτι είναι απαραίτητη, όταν ο δάσκαλος κρίνει πως η σχολική εμπέδωση δεν ολοκληρώθηκε. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση όμως η διάρκεια της μελέτης στο σπίτι δεν ξεπερνά ποτέ τη μία ώρα.
Ποιες είναι οι παιδαγωγικές αρχές υλοποίησης του προγράμματος;
Το πρόγραμμα στηρίζεται στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και εφαρμόζει διδακτικές μεθόδους και παιδαγωγικές προσεγγίσεις του 21ου αιώνα. Μέσα από τη λειτουργία ομάδων ο δάσκαλος έχει ρόλο συντονιστή και οι μαθητές αποκτούν ενεργό ρόλο αποκτώντας τη γνώση με ανακαλυπτικό και βιωματικό τρόπο. Πέρα από την οικοδόμηση των γνώσεων των μαθητών, αναπτύσσεται η κρίση τους και ενισχύονται οι δεξιότητες μεταγνώσης και αναστοχασμού. Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα και η δημιουργικότητά τους, ενώ καλλιεργούνται οι διαπροσωπικές και κοινωνικές τους δεξιότητες που στοχεύουν στην πολιτιστική τους καλλιέργεια, στη συναισθηματική και ηθική τους εκπαίδευση. Ο δάσκαλος είναι αυτός που έχει τον έλεγχο της μαθησιακής προόδου του μαθητή, εστιάζοντας σε εκείνα τα σημεία που είναι πιο ουσιαστικά για τη γνωστική του ανάπτυξη και παρουσιάζοντας τη διδακτική ύλη με τρόπο που επιτρέπει στον μαθητή να κατανοήσει και κυρίως να διατηρήσει τη γνώση. Το αποτέλεσμα είναι παιδιά με αναπτυγμένες δεξιότητες, που αγαπούν να ανακαλύπτουν και να μαθαίνουν.
Ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες στήριξης του προγράμματος;
• Διδακτικό προσωπικό με συνεχή επιμόρφωση και κατάρτιση στην εφαρμογή καινοτόμων διδακτικών μεθόδων.
• Οργάνωση, παρακολούθηση και εξορθολογισμός της ύλης από τις συντονίστριες της Φ.Ε.
• Αξιοποίηση της τεχνολογίας, συνεχής εμπλουτισμός της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς.
• Διαμόρφωση και άρτιος εξοπλισμός των αιθουσών Πληροφορικής, Ξ. Γλωσσών, Εικαστικών, Μουσικής και Θεατρικής Αγωγής.
• Το διευρυμένο ωράριο (8 διδακτικές ώρες, από 8:10πμ ως 2:50μμ), με το οποίο λειτουργούσε το σχολείο κατά τα προηγούμενα χρόνια.
• Τέλος, τα άριστα αποτελέσματα και η μεγάλη εμπειρία από την πολυετή εφαρμογή του προγράμματος στο Αρσάκειο Δημοτικό Θεσσαλονίκης, επιτρέπουν την επέκταση της εφαρμογής του και στο Αρσάκειο Δημοτικό Σχολείο Πατρών.
Στο Αρσάκειο Δημοτικό Θεσσαλονίκης, που ήδη υλοποιείται το πρόγραμμα, εκπαιδευτικοί, γονείς και παιδιά, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα έρευνας, το έχουν αξιολογήσει ως «άκρως επιτυχές», ενώ τα αποτελέσματα αυτά έχουν παρουσιαστεί σε δύο πανελλήνια επιστημονικά συνέδρια.
Τι λένε οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες για τις κατ’ οίκον εργασίες;
Σχετικά με τις κατ’ οίκον εργασίες στο Δημοτικό, σύμφωνα με τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα:
α) δεν βρέθηκε καμία θετική συσχέτιση μεταξύ της σχολικής επίδοσης και των κατ’ οίκον εργασιών (μαθητές που είχαν κατ’ οίκον εργασίες δεν παρουσίασαν διαφορές στην επίδοσή τους με μαθητές που δεν είχαν),
β) τα οφέλη από τις κατ’ οίκον εργασίες είναι πολύ μικρά για να αντισταθμίσουν τα μειονεκτήματα, καθώς η ανάθεση κατ’ οίκον εργασιών στερεί από το παιδί τη συμμετοχή σε άλλες χρήσιμες, μορφωτικές, εξωσχολικές δραστηριότητες και δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα για την ακαδημαϊκή μάθηση και το σχολείο γενικότερα,
γ) οι κατ’ οίκον εργασίες είναι πηγή άγχους και προστριβών στην οικογένεια, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο χρόνος που οι γονείς βρίσκονται σπίτι μειώθηκε σημαντικά και ως εκ τούτου το παιδί χρειάζεται να παραμείνει περισσότερες ώρες στο σχολείο, δ) ένας συνδυασμός προαιρετικών και υποχρεωτικών εργασιών είναι πιο ωφέλιμος,
ε) η εποπτευόμενη μελέτη στην τάξη έχει μεγαλύτερη επίδραση στη σχολική επίδοση από ό,τι η μελέτη στο σπίτι. Τέλος καμία έρευνα δε συνδέει τις κατ’ οίκον εργασίες με την πραγματική μάθηση και κατανόηση.
Ως φιλοσοφία είναι καινούριο στο Αρσάκειο Δημοτικό Πατρών;
Το σχολείο τα προηγούμενα χρόνια λειτουργούσε με διευρυμένο ωράριο. Είχε εμπλουτίσει το ωρολόγιο πρόγραμμά του με καινοτόμες εκπαιδευτικές δραστηριότητες όπως: φιλαναγνωσία, δραστηριότητες δημιουργικής και μαθηματικής σκέψης, εργαστήρι πειραμάτων, ρομποτική/ Stheam, πληροφορική, θεατρική αγωγή, διαθεματικές δραστηριότητες, δράσεις για την κατανόηση και την επικοινωνία στις ξένες γλώσσες, επιπλέον δραστηριότητες φυσικής αγωγής, καλλιτεχνικών, μουσικής, προγράμματα αγωγής υγείας, ελληνικής παράδοσης, ευρωπαϊκού πολιτισμού και γενικότερα πολιτιστικά, περιβαλλοντικά κ.ά.
Το σχολείο λειτουργούσε και λειτουργεί με την ίδια φιλοσοφία: ένα σύγχρονο σχολείο που επιδιώκει όχι μόνο γνωστικά επιτεύγματα, αλλά ανάπτυξη δεξιοτήτων, ικανοτήτων και στάσεων, με παράλληλη συνολική καλλιέργεια της προσωπικότητας των παιδιών και με την ίδια παιδαγωγική και διδακτική αντίληψη: βιωματική, ανακαλυπτική, συνεργατική μάθηση, σε ένα μαθητοκεντρικό πλαίσιο διδασκαλίας.
Η σταδιακή κατάργηση λοιπόν των κατ’ οίκον εργασιών αρχίζοντας από φέτος στην Α΄ και Β΄ τάξη και η σταδιακή επέκτασή της κατά τις επόμενες σχολικές χρονιές έρχεται ως φυσικό επακόλουθο, σύμφωνα και με τις ανωτέρω επιστημονικές έρευνες.
Ο Διευθυντής του Αρσακείου Δημοτικού Σχολείου Πατρών
Ευάγγελος Στάθης
Τσάντα στο Σχολείο