ΣΤ΄ΔΙΑΡΣΑΚΕΙΑΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

(Αρσάκεια -Τοσίτσεια Σχολεία, 30-31 Μαρτίου, 1η Απριλίου 2013)

 
ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΤΤΩΝ ΛΟΓΩΝ


1.  ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

1.1  Η μορφή των Αγώνων

1.1.1       Σε έναν Αγώνα Διττών Λόγων δύο τριμελείς ομάδες αντιπαρατίθενται επάνω σε ένα θέμα που έχει ανακοινωθεί 15 λεπτά νωρίτερα. Κατά τη διάρκεια τής προετοιμασίας οι μαθητές δεν μπορούν να χρησιμοποιούν βοηθήματα-σημειώσεις ή ηλεκτρονικά μέσα (Η/Υ, κινητό τηλέφωνο κ.λπ.). Κατά τη διάρκεια τού Αγώνα παρίσταται Κριτική Επιτροπή, η οποία αποφασίζει τη νικήτρια ομάδα, και χρονομέτρης, που καταγράφει και σημαίνει ηχητικά το πέρασμα τού χρόνου. Επιτρέπεται η παρουσία ακροατηρίου.

1.1.2       Οι ομάδες απαρτίζονται από μαθητές Γυμνασίου ή Λυκείου. Κάθε ομάδα επιλέγει την ονομασία της.

1.1.3       Οι γύροι των Αγώνων διακρίνονται σε προκριματικούς και τελικούς. Στους προκριματικούς γύρους συμμετέχουν όλες οι ομάδες. Ο πρώτος γύρος προκύπτει από κλήρωση, ενώ οι υπόλοιποι προκριματικοί γύροι προκύπτουν από ισοδύναμη κατανομή με βάση την έως τότε βαθμολογία των ομάδων.

 

 

1.2   Οι ομάδες

 

1.2.1  Η ομάδα η οποία λαμβάνει πρώτη τον λόγο καλείται λόγος ή κυβέρνηση και η δεύτερη ομάδα αντίλογος ή αντιπολίτευση.

 

1.2.2  Τα μέλη των ομάδων λαμβάνουν τις ακόλουθες ονομασίες:

                Ο πρώτος ομιλητής τού λόγου ή τής κυβέρνησης

                Ο πρώτος ομιλητής τού αντιλόγου ή τής αντιπολίτευσης.

Οι υπόλοιποι ομιλητές καλούνται αντίστοιχα δεύτερο και τρίτο μέλος τού λόγου και τού αντιλόγου ή τής κυβέρνησης και τής αντιπολίτευσης.

 

1.2.3 Οι ομιλητές ανεβαίνουν στο βήμα με την εξής σειρά:

1^ος:  πρώτος ομιλητής τού λόγου /πρωθυπουργός

2^ος: πρώτος ομιλητής τού αντιλόγου/ αρχηγός τής αντιπολίτευσης

3^ος: δεύτερο μέλος τού λόγου /τής κυβέρνησης

4^ος: δεύτερο μέλος τού αντιλόγου /τής αντιπολίτευσης

5^ος:  τρίτο μέλος τού λόγου/ τής κυβέρνησης

6^ος:  τρίτο μέλος τού αντιλόγου /τής αντιπολίτευσης

 

1.2.4 Οι ομιλητές εκφωνούν λόγο μέγιστης διάρκειας 6΄ (έξι λεπτών) και μπορούν να παρέμβουν με σύντομες ερωτήσεις μόνο κατά τις πρώτες δύο ομιλίες τής αντίπαλης ομάδας που καλούνται αγορεύσεις. Με το πέρας των αγορεύσεων δίνεται χρόνος 5΄ (πέντε λεπτών) για την προετοιμασία των περιλήψεων. Οι περιλήψεις διαρκούν 4΄ (τέσσερα λεπτά) και κατά τη διάρκειά τους δεν επιτρέπεται η υποβολή ερωτήσεων.

 

1.2.5 Οι ομιλητές θα εναλλάσσονται σε όλες τις θέσεις κατά τη διάρκεια των προκριματικών γύρων.

 

1.3  Κριτική Επιτροπή

 

1.3.1 Η Οργανωτική Επιτροπή θα προσπαθήσει να υπάρχει σε κάθε αίθουσα τουλάχιστον τριμελής Κριτική Επιτροπή για κάθε προκριματικό γύρο, πενταμελής για τον προ-ημιτελικό γύρο Λυκείου και για τους ημιτελικούς γύρους Γυμνασίου και Λυκείου και επταμελής για τους τελικούς Γυμνασίου και Λυκείου. Στην επιτροπή προΐσταται ο Πρόεδρος τής Συνεδρίασης, ο οποίος διευθύνει τον Αγώνα, δίνει τον λόγο σε κάθε ομιλητή με τη σειρά που περιγράφουν οι κανόνες (1.2.3), επαναφέρει σε τάξη αγενείς ομιλητές ή ομιλητές που δεν ακολουθούν τους κανόνες, ελέγχει τον χρονομέτρη και επικυρώνει την τελική βαθμολογία.

 

 1.3.2 Τα μέλη τής Κριτικής Επιτροπής συνεδριάζουν μετά το τέλος τού Αγώνα, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 3. Δεν επιτρέπεται να κοινοποιούν το αποτέλεσμα τού Αγώνα ή την άποψή τους για τους ομιλητές κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος τού Αγώνα.

 

1.4  Χρονομέτρηση των ομιλιών

 

1.4.1 Υπεύθυνος για τη χρονομέτρηση είναι ο Πρόεδρος τής Κριτικής Επιτροπής, ο οποίος αναθέτει στον χρονομέτρη την τήρηση και την καταγραφή των χρόνων. Ο χρονομέτρης σημαίνει ηχητικά με προαποφασισμένο τρόπο το πέρασμα τού χρόνου και, επίσης, καταγράφει στο φύλλο χρονομέτρη τους συνολικούς χρόνους κάθε ομιλίας, καθώς και τις χρονικές στιγμές που έγιναν αιτήσεις παρέμβασης για κάθε ομιλητή, σημειώνοντας ποιες έγιναν αποδεκτές και ποιες όχι.

 

1.4.2 Οι αγορεύσεις πρέπει να έχουν μέγιστη συνολική διάρκεια 6΄ (οπότε και ο χρονομέτρης σημαίνει δύο φορές με χτύπημα στο θρανίο). Ομιλίες που υπερβαίνουν τα 6΄15΄΄ ή είναι κάτω από 5΄30΄΄ μπορεί να βαθμολογηθούν αυστηρά.

 

1.4.3 Η προετοιμασία των περιλήψεων διαρκεί 5΄, ενώ η εκφώνηση κάθε περίληψης διαρκεί 4΄. Ο χρονομέτρης σημαίνει μία φορά ένα λεπτό πριν από το τέλος τού χρόνου και δύο φορές στο τέλος τού χρόνου.

 

1.4.4 Ερωτήσεις μπορούν να υποβάλλονται ανάμεσα στο 1^ο και στο 5^ο λεπτό των αγορεύσεων, οπότε και ο χρονομέτρης σημαίνει μία φορά.

 

1.5 Το θέμα τού Αγώνα

 

1.5.1 Το θέμα πρέπει να διατυπώνεται με σαφήνεια και να υπηρετεί το πνεύμα τού αθλήματος. Τα θέματα που δίνονται στους Αγώνες είναι συνήθως «κλειστού τύπου», δηλαδή θέτουν συγκεκριμένα ζητήματα, για τα οποία μπορεί να υπάρχει αντίλογος.

 

1.5.2 Τα θέματα επιλέγονται από την οργανωτική επιτροπή των Αγώνων και ανακοινώνονται στις ώρες που αναφέρει το πρόγραμμα των Αγώνων. Αντλούνται από την επικαιρότητα ή και από την ύλη των σχολικών βιβλίων (κυρίως από τη Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο και τους Θεματικούς Κύκλους για το Λύκειο).

 

1.6  Προετοιμασία τού γύρου

 

1.6.1 Οι Αγώνες Διττών Λόγων πρέπει να ξεκινήσουν στις αίθουσες που έχουν ανακοινωθεί 15΄ από τη στιγμή που γίνεται γνωστό το θέμα τού γύρου.

1.6.2 Οι ομάδες πρέπει να βρίσκονται στην αίθουσα όπου θα διαγωνιστούν τουλάχιστον 5΄ πριν από την έναρξη τού Αγώνα, ειδάλλως μηδενίζονται.

 

1.6.3 Κατά τη διάρκεια τής προετοιμασίας οι μαθητές δεν μπορούν να χρησιμοποιούν σημειώσεις ή άλλα έντυπα βοηθήματα ή ηλεκτρονικά μέσα (ηλεκτρονικό υπολογιστή, κινητό τηλέφωνο κ.λπ.). Στη διάρκεια τού Αγώνα επιτρέπεται μόνο η χρήση των χειρόγραφων σημειώσεων τής προετοιμασίας σε λευκά φύλλα που θα δοθούν από την οργανωτική επιτροπή.

 

1.6.4  Οι ομάδες αναλαμβάνουν να αναγράψουν στον πίνακα τής αίθουσας το θέμα τού γύρου, το όνομα τής ομάδας τους και τα ονόματα των μελών τους με τη σειρά που θα μιλήσουν.

 

2. ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ

 

2.1 Ορισμός τού θέματος

 

2.1.1 Ο ορισμός πρέπει να προσδιορίσει με σαφήνεια και ακρίβεια το ζητούμενο τής συζήτησης, το οποίο ζητούμενο πρέπει να συσχετιστεί πειστικά με το θέμα. Η Κυβέρνηση καλείται στην πρώτη ομιλία της να κάνει κατανοητή την αντιπαράθεση για το ζητούμενο, θέτοντας εύλογους περιορισμούς και εξηγώντας οποιεσδήποτε λέξεις από το θέμα απαιτούν διευκρίνιση. Επίσης, πρέπει να λάβει σαφή θέση για το ζήτημα, όπως το έχει ορίσει.

 

2.1.2 Ο ορισμός τού θέματος είναι καθήκον τού πρώτου ομιλητή τού Λόγου  στην αρχή τής ομιλίας του.

 

2.1.3 Ο ορισμός πρέπει να σχετίζεται λογικά και άμεσα με το θέμα, να μην είναι αυταπόδεικτος και να μην αφορά σε ιδιαίτερα εξεζητημένο και μη γνωστό ζήτημα.

 

2.1.4  Ο πρώτος ομιλητής τού αντιλόγου μπορεί να κάνει κάποιες παρατηρήσεις επί τού ορισμού ή ακόμη και να αμφισβητήσει την εγκυρότητα τού ορισμού, εφόσον δεν τηρεί κάποια από τις παραπάνω προϋποθέσεις, και σε αυτή την περίπτωση οφείλει εξ αρχής να δηλώσει ρητά ότι προσβάλλει την εγκυρότητά του και να δώσει νέο ορισμό. Στην ακραία αυτή περίπτωση ο Αγώνας γίνεται περί ορισμού, δηλαδή για το ποιος ορισμός είναι ο καταλληλότερος.

       Σε κάθε περίπτωση ο πρώτος ομιλητής τού Αντιλόγου οφείλει να δηλώσει την αποδοχή ή όχι τού ορισμού εκ μέρους της ομάδας του.

 

2.2 Περιεχόμενο τής ομιλίας

 

2.2.1  Το περιεχόμενο τής ομιλίας πρέπει να είναι σχετικό με το θέμα, λογικό και να χαρακτηρίζεται από συνέπεια. Αποτελείται από τα επιχειρήματα, τα παραδείγματα και οτιδήποτε άλλο υλικό τεκμηρίωσης αξιοποιεί ο ομιλητής για να υποστηρίξει τη θέση του προσπαθώντας να πείσει την Κριτική Επιτροπή και το κοινό. Επίσης, οι ομιλητές πρέπει να δείχνουν ότι λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις θέσεις τής αντίπαλης ομάδας και να τις αντικρούουν.

 

2.2.2 Το περιεχόμενο τής ομιλίας πρέπει να είναι σχετικό με το θέμα. Πρέπει να αναφέρεται στο ζήτημα τού Αγώνα, όταν υποστηρίζει τη θέση τής ομάδας ή ανασκευάζει την αντίπαλη θέση. Ο ομιλητής πρέπει να ιεραρχήσει κατάλληλα το υλικό του και να το αναπτύξει δίνοντας προτεραιότητα στις σημαντικότερες πλευρές τού ζητήματος.

 

2.2.3 Το περιεχόμενο τής ομιλίας πρέπει να είναι λογικό, δηλαδή να περιέχει επιχειρήματα. Τα επιχειρήματα αποτελούνται από ισχυρισμούς και προκείμενες οι οποίες παρέχουν στήριξη στους ισχυρισμούς. Ένα καλό επιχείρημα περιέχει εύλογες ή αληθείς προκείμενες, οι οποίες οδηγούν αβίαστα σε ορθά και εύληπτα συμπεράσματα.

 

2.2.4 Το περιεχόμενο πρέπει να είναι συνεπές, δηλαδή να βρίσκεται σε συμφωνία με τη θέση τής ομάδας και τις ομιλίες όλων των μελών της. Τα συμπεράσματα όλων των επιχειρημάτων που χρησιμοποιούνται πρέπει να ενισχύουν τη θέση τής ομάδας.

 

2.2.5 Οι τέσσερεις πρώτες ομιλίες πρέπει να έχουν νέο περιεχόμενο που να προωθεί τη θέση τής ομάδας ή και να ανασκευάζει τις θέσεις τής αντίπαλης ομάδας. Στις περιλήψεις δεν πρέπει να παρουσιάζονται επιχειρήματα που να δίνουν νέες διαστάσεις στα ζητήματα που έχουν συζητηθεί. Μπορεί, όμως, να υπάρχει νέο υλικό που να διευκρινίζει θέσεις οι οποίες έχουν ήδη συζητηθεί ή που να ανασκευάζει αντίπαλα επιχειρήματα.

 

2.3 Δομή τής ομιλίας

 

2.3.1 Η δομή περιλαμβάνει τη δομή των αγορεύσεων και των περιλήψεων και τη συνολική δομή τής επιχειρηματολογίας τής ομάδας.

 

2.3.2 Το υλικό που αποτελεί το περιεχόμενο των ομιλιών πρέπει να είναι δομημένο με τρόπο, ώστε: α) η ομιλία να έχει εισαγωγή, ανάπτυξη επιχειρημάτων και συμπέρασμα και  β) να γίνεται καλή χρήση τού χρόνου, ώστε ο ομιλητής να κινείται μέσα στο χρονικό περιθώριο και να κατανέμει τον χρόνο ανάλογα με τη σημασία τού περιεχομένου.

2.3.3 Η επιχειρηματολογία τής ομάδας πρέπει να είναι δομημένη και ιεραρχημένη. Η ομάδα πρέπει να κατανείμει το υλικό της με τέτοιο τρόπο, ώστε να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα τής θέσης της.

 

2.3.4 Η εκφορά τής ομιλίας αποτελείται από όλα εκείνα τα στοιχεία που επηρεάζουν το κοινό, ώστε να είναι περισσότερο (ή λιγότερο) δεκτικό προς την επιχειρηματολογία τού ομιλητή. Μια επιτυχημένη εκφορά τής ομιλίας χρησιμοποιεί κατάλληλα το ύφος τού λόγου, τη διακύμανση τής φωνής, τις κινήσεις τού σώματος, την οπτική επαφή με το ακροατήριο και χαρακτηρίζεται από ευφράδεια και άνεση στον χειρισμό των ερωτήσεων. 

 

2.4 Ερωτήσεις κατά τη διάρκεια τής ομιλίας

 

2.4.1 Οι ερωτήσεις υποβάλλονται απευθείας στον ομιλητή από τα μέλη τής αντίπαλης ομάδας, εφόσον εκείνος το επιτρέψει. Μπορούν να υποβληθούν μόνο ανάμεσα στο 1^ο  και στο 5^ο λεπτό τής ομιλίας.

 

2.4.2 Για να υποβάλει μία ερώτηση ο ομιλητής, οφείλει  να σηκώσει το χέρι του και να δηλώσει ότι επιθυμεί να υποβάλει μια ερώτηση ή να ζητήσει μια διευκρίνιση.

 

2.4.3 Ο ομιλητής που έχει τον λόγο αποφασίζει τότε εάν θα επιτρέψει την υποβολή ερώτησης ή όχι. Έχει επίσης το δικαίωμα να διακόψει τον αντίπαλο ο οποίος κάνει κατάχρηση τού επιτρεπόμενου χρόνου τής ερώτησης.

 

2.4.4 Η ερώτηση πρέπει να είναι διατυπωμένη με σαφήνεια, να μη διαρκεί πάνω από 15΄΄ και να είναι σχετική με τα όσα λέγονται τη στιγμή που διατυπώνεται.

 

2.4.5 Κάθε ομιλητής πρέπει να αποδεχτεί δύο ερωτήσεις (έως 3 το ανώτατο) κατά τη διάρκεια τής αγόρευσής του και να επιχειρήσει και ο ίδιος να απευθύνει ερωτήσεις στους αντιπάλους.

 

3. Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ

 

3.1 Μετά το τέλος τού Αγώνα οι κριτές πρέπει να αξιολογήσουν τις ομάδες και τους ομιλητές και να αναδείξουν την πιο ικανή ομάδα. Κατά τη διάρκεια τού Αγώνα κρατούν προσωπικές σημειώσεις και αφού ολοκληρώσουν τη διαδικασία κρίσης, συμπληρώνουν το φύλλο κριτή, που πρέπει να παραδώσουν στη Γραμματεία των αγώνων πριν από την έναρξη τού επόμενου γύρου.

 

3.2 Η αξιολόγηση πρέπει να αναφερθεί στα στοιχεία τής ομιλίας, δηλαδή στον ορισμό, στο περιεχόμενο, στη δομή, την εκφορά και στις ερωτήσεις, με βασικό κριτήριο κατά πόσο τα στοιχεία αυτά συνέβαλαν ή έβλαψαν την πειστικότητα τής θέσης τής ομάδας. Αγενής συμπεριφορά και μη τήρηση τού χρονικού πλαισίου πρέπει να αξιολογείται αυστηρά.

 

3.3 Το περιεχόμενο πρέπει να κρίνεται από την οπτική γωνία ενός μέσου ατόμου, δηλαδή οι κριτές πρέπει να αναλύουν και να αξιολογούν τα επιχειρήματα, τα παραδείγματα κ.ά. ως προς τη γενικότερη πειστικότητά τους, χωρίς να απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις.

 

3.4. Η δομή πρέπει να κρίνεται σε σχέση με την ικανότητα των ομιλητών να ομαδοποιούν και να κατανέμουν το περιεχόμενο τής ομιλίας τους με σαφή τρόπο και σωστή ιεράρχηση. Επίσης, πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν η κατανομή τού περιεχομένου μεταξύ των τριών ομιλητών.

 

3.5 Η εκφορά πρέπει να αξιολογείται ως προς το αν συνέβαλε στην πειστικότητα τού λόγου ή αν ζημίωσε την ισχύ του.

 

3.6 Οι ερωτήσεις συνυπολογίζονται στο περιεχόμενο των ομιλιών αυτού που τις έθεσε και αξιολογούνται ως προς τον αντίκτυπο που είχαν στην εξέλιξη τού Αγώνα. Αποτελεί θετικό στοιχείο για κάθε ομιλητή να απαντήσει σε δύο ερωτήσεις κατά τη διάρκεια τής αγόρευσής του, καθώς και να επιχειρήσει να κάνει τουλάχιστον μία ερώτηση σε κάθε αγόρευση τής αντίπαλης ομάδας.

 

3.7 Κάθε ομιλητής βαθμολογείται με 50-100 βαθμούς (0-50+50). Η ομάδα βαθμολογείται με το σύνολο των βαθμών των ομιλητών της από τους τρεις κριτές. Κατά τους δύο πρώτους Προκριματικούς Γύρους Διττών Λόγων απαγορεύεται η βαθμολογία των κριτών να κυμαίνεται κάτω τού 55 και άνω τού 85. Έτσι, προστατεύονται οι διαγωνιζόμενοι από τυχόν ακραίες βαθμολογήσεις.

 

3.8 Δεν είναι δυνατόν να νικήσει ομάδα τής οποίας το σύνολο των βαθμών είναι μικρότερο ή ίσο με τους βαθμούς τής αντίπαλης ομάδας.

 

3.9 Ο Πρόεδρος τής Κριτικής Επιτροπής καλείται να συντονίσει τη διαδικασία αξιολόγησης μέσα σε κλίμα συνεργασίας, όπου όλοι οι κριτές έχουν δικαίωμα να εκφράσουν την άποψή τους πριν από την τελική απόφαση. Διατυπώνουν πρώτα τις απόψεις τους για το επίπεδο τού αγώνα και έπειτα για το ποια ομάδα ήταν πιο ικανή και πειστική. Εάν υπάρχει ομοφωνία, το ύψος των ατομικών βαθμών καθορίζεται από κοινού, με συντονισμό τού Προέδρου. Εάν υπάρχει διαφωνία, που δεν μπορεί να επιλυθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, η απόφαση για το ποια ομάδα νίκησε βγαίνει πλειοψηφικά. Στην περίπτωση αυτή ο ατομικός βαθμός κάθε ομιλητή προκύπτει από το άθροισμα των βαθμών όλων των κριτών. Ο κριτής που διαφωνεί έχει δικαίωμα να σημειώσει τη διαφωνία του στο Φύλλο Αξιολόγησης αλλά πρέπει να αλλάξει τις ατομικές βαθμολογίες, ώστε η ομάδα που ήρθε δεύτερη να μην έχει περισσότερους συνολικούς βαθμούς. Όταν οι κριτές είναι λιγότεροι των τριών προστίθενται ξανά οι βαθμοί τού Προέδρου.

 

3.10 Ο Πρόεδρος τής Κριτικής Επιτροπής συμπληρώνει το ταχυέγγραφο, όπου πρέπει να φαίνεται ευκρινώς το σύνολο των ομαδικών βαθμών και το ποια ομάδα κέρδισε, και το  παραδίδει στη Γραμματεία των Αγώνων.

 

3.11 Οι κριτές σημειώνουν ευκρινώς στα Φύλλα Αξιολόγησης σχόλια τα οποία τεκμηριώνουν την αξιολόγησή τους και τα θεωρούν χρήσιμα για τους διαγωνιζόμενους. Τα Φύλλα Αξιολόγησης τα παραδίδουν στη Γραμματεία πριν από την έναρξη τού επόμενου γύρου.

 

3.12 Στην αξιολόγηση οι κριτές αποδίδουν την εξής βαρύτητα στα στοιχεία τής ομιλίας:

 

 

 

 

 

 

 

 

3.13 Ερμηνεία Ατομικής Βαθμολογίας από έναν κριτή / από τρεις κριτές:

 

 

 

 

 

 

ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΥΘΟΡΜΗΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

 

 

Πρόκειται για έναν σύντομο αυτοσχέδιο λόγο, στηριζόμενο κυρίως στη συνειρμική έκφραση. Οι διαγωνιζόμενοι καλούνται να επιλέξουν και να προετοιμάσουν ένα από τα τρία θέματα που τους έχουν δοθεί 1,5 λεπτό πριν εκφωνήσουν τον λόγο, ο οποίος έχει για τα Γυμνάσια ελάχιστη διάρκεια 2 λεπτά και μέγιστη 3 λεπτά, για τα Λύκεια ελάχιστη 3 λεπτά και μέγιστη 4 λεπτά.

 

Τα θέματα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες με τον εξής τρόπο:

 

Για το Γυμνάσιο:

 

I.           Λέξεις ή συναισθήματα ή οικείες έννοιες (π.χ. αστέρια, φιλία, χαρά)

II.          Φράσεις ή σειρά λέξεων ή μισοτελειωμένες φράσεις (π.χ. Όταν άνοιξε η πόρτα…, Χθες – σήμερα – αύριο, Και ύστερα;)

III.         Παροιμίες ή αποφθέγματα ή γνωμικά (π.χ. Η σιωπή είναι χρυσός, άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο, σαν τον σκύλο με τη γάτα).

 

 Για το Λύκειο:

 

I.           Αφηρημένες ή φιλοσοφικές και θεωρητικές έννοιες (π.χ. αποξένωση, δημοκρατία, ελευθερία χωρίς όρια)

II.          Αυθόρμητες αντιδράσεις και σκέψεις σε απροσδόκητες ή άβολες καταστάσεις (π.χ. καταιγίδα,  αποτυχία στις εξετάσεις, πέρασες!)

III.         Προτάσεις ή θέσεις, γνωμικά ή αποφθέγματα (π.χ. ο πρωταθλητισμός δεν είναι αθλητισμός, τα λόγια πετούν και χάνονται, υιοθετείστε ένα αδέσποτο).

 

Αφού λάβει στα χέρια του τα θέματα, ο ομιλητής τα μελετάει για μισό λεπτό προκειμένου να επιλέξει ένα από τα τρία, χωρίς να μπορεί να κρατήσει καμία σημείωση. Στη συνέχεια, αφού έχει καταλήξει στο θέμα μπορεί να κρατήσει σημειώσεις για 1 λεπτό, τις οποίες, εάν θέλει, χρησιμοποιεί κατά την ομιλία του.

Ο ομιλητής με αφορμή τη λέξη, τη φράση ή την εικόνα που επέλεξε καλείται να παρουσιάσει με ευφράδεια έναν λόγο που πρέπει να έχει πρωτοτυπία, συνοχή και ζωντάνια.

 

Οι κριτές θα λάβουν υπ’ όψηιν τους τα παρακάτω τέσσερα κριτήρια:

 

1.     Σχέση με το θέμα (1-10 βαθμοί): Συνάφεια και νοηματική σύνδεση, επαρκής ανάπτυξη των διαστάσεων τού θέματος.

 

2.     Ποιότητα των ιδεών (1-10 βαθμοί): Επαρκής ανάλυση και αφήγηση τής ιδέας ή τού ζητήματος, αποτελεσματική ανάπτυξη επιχειρημάτων, εάν χρησιμοποιηθούν, ανάδειξη των πιο σημαντικών ιδεών, πρωτοτυπία, ευρηματικότητα.

 

3.     Διαύγεια και συνοχή τού λόγου (1-10 βαθμοί): Καθαρότητα και σαφήνεια, αλληλουχία, σύνδεση και ομαλή μετάβαση μεταξύ των ιδεών τού ομιλητή.

 

4.     Παρουσία τού ομιλητή (1-20 βαθμοί): Εκφραστικότητα, στάση και κινήσεις τού ομιλητή, ευφράδεια, άνεση, συνεχής ροή τού λόγου, καλή οπτική επαφή με το ακροατήριο.

 

Οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου θα διαγωνιστούν σε δύο προκριματικούς γύρους.

 

Στον ημιτελικό θα προκριθούν οι 8 (οκτώ) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα. Στον τελικό  θα προκριθούν οι 3 (τρεις) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα.


ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

 

Ο Προτρεπτικός Λόγος αποτελεί προσχεδιασμένη ομιλία. Η ιδιαιτερότητά του συνίσταται στο ότι ο ομιλητής επιδιώκει να πείσει το κοινό για τη θέση που υποστηρίζει και όχι απλώς να το ενημερώσει.

 

Το θέμα τού Προτρεπτικού Λόγου δίνεται 45 λεπτά πριν από την εκφώνησή τής ομιλίας και είναι διαφορετικό σε κάθε γύρο.

 

 Τα θέματα αντλούνται από την επικαιρότητα και από την ύλη των σχολικών βιβλίων (κυρίως από τη Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο και τους Θεματικούς Κύκλους για το Λύκειο).

 

 Οι διαγωνιζόμενοι έχουν την επιλογή να αποδεχθούν ή να απορρίψουν τη θέση που τους δίνεται και να το διαπραγματευτούν με τον πιο αποτελεσματικό κατά την κρίση τους τρόπο.

 

            Κατά τη διάρκεια τής προετοιμασίας οι μαθητές δεν μπορούν να χρησιμοποιούν κανένα βοηθητικό μέσο (έντυπο ή ηλεκτρονικό).

 

Η διάρκεια τού Προτρεπτικού Λόγου είναι το λιγότερο 5 λεπτά και το περισσότερο 6 λεπτά και επιτρέπεται η χρήση των σημειώσεων τής προετοιμασίας.

 

Οι κριτές τού Προτρεπτικού Λόγου θα λάβουν υπ’ όψιν τους τα παρακάτω κριτήρια:

1.     Περιεχόμενο (1-20 βαθμοί): Oι ομιλητές πρέπει να οριοθετήσουν το θέμα, να αναδείξουν τις σημαντικότερες πτυχές του και, κυρίως, να αναπτύξουν πρωτότυπες ιδέες και προτάσεις. Καθώς στόχος τού λόγου είναι η προτροπή τού κοινού προς την αποδοχή ή την απόρριψη μίας θέσης, πρέπει να προσφέρουν επιχειρήματα που θα κριθούν με βάση τη συνάφεια με το θέμα, τη λογική τους συγκρότηση και την επαρκή τεκμηρίωσή τους. 

 

2.     Δομή (1-10 βαθμοί): Ο Προτρεπτικός Λόγος οφείλει να έχει κατάλληλη αρχή και τέλος και να αναπτύσσει τα κύρια σημεία του με συνοχή και αλληλουχία. Στην αρχή πρέπει να ανακοινώνεται το θέμα και να γίνεται σαφής η θέση τού ομιλητή. Στο κυρίως μέρος πρέπει να αναπτύσσονται όλα τα επιχειρήματα. Στο τέλος τού λόγου είναι απαραίτητο να υπάρχει υπενθύμιση των σημαντικότερων σημείων τού λόγου, με τέτοιο τρόπο που να καταλήγει στην αποδοχή ή απόρριψη τής θέσης.

 

3.     Ύφος – Εκφορά (1-10 βαθμοί): Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην επιλογή τού κατάλληλου λεξιλογίου. Ο λόγος οφείλει να είναι ζωντανός και άμεσος (π.χ. με τη χρήση προσφωνήσεων, προτροπών, ρητορικών σχημάτων). Επιπλέον, οι κριτές θα εκτιμήσουν την ένταση τής φωνής των ομιλητών, την καθαρή άρθρωση, την κίνησή τους στον χώρο, τις χειρονομίες, την επαφή τους με το κοινό και το πώς εκμεταλλεύονται τα στοιχεία αυτά για να αποδώσουν καλύτερα το περιεχόμενο τού λόγου τους.

 

Θα διεξαχθούν ξεχωριστοί Αγώνες Γυμνασίου και Λυκείου με έναν προκριματικό γύρο, όπου θα συμμετάσχουν όλοι οι διαγωνιζόμενοι.

 

Στον ημιτελικό θα προκριθούν οι 8 (οκτώ) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα.

Στον τελικό θα προκριθούν οι 3 (τρεις) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα.

 

 

ΚΑΝΟΝΕΣ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

 

Η νοηματική ανάγνωση περιλαμβάνει την απόδοση ενός πεζού κειμένου  με ζωντανό και εκφραστικό τρόπο, ανάλογο με το ύφος τού κειμένου, που έχει ως στόχο την ανάδειξη ιδεών και συναισθημάτων.

 

Δεν πρόκειται για θεατρική ερμηνεία. Ο αναγνώστης κάνει μια μικρή εισαγωγή για το κείμενο που περιλαμβάνει τουλάχιστον τον τίτλο, τον συγγραφέα και συνοπτική αναφορά στο θέμα τού αποσπάσματος. Στη συνέχεια, κάθεται σε μια καρέκλα και ξεκινάει την ανάγνωση, η οποία μαζί με την εισαγωγή πρέπει να διαρκέσει 3 έως 4 λεπτά για τα γυμνάσια και 4 έως 5 λεπτά για τα Λύκεια. Ο αναγνώστης διαβάζει, διατηρώντας την επαφή του με το κείμενο, δίνοντας έμφαση στην έκφραση τού προσώπου και στην οπτική επαφή με το κοινό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αξιοποίηση τής στίξης, η σωστή και καθαρή άρθρωση, η ένταση και η χροιά της φωνής.

 

Στον προκριματικό γύρο θα παρουσιαστεί ένα λογοτεχνικό κείμενο από την ελληνική πεζογραφία προεπιλεγμένο από τους διαγωνιζόμενους. Είναι σημαντικό, εφόσον το κείμενο είναι απόσπασμα, να έχει αυτοτέλεια.

 Οι μαθητές έχουν δικαίωμα να επιλέξουν –εφόσον το επιθυμούν– κείμενο (διήγημα) και από τους «Διαγωνισμούς Ποίησης και Διηγήματος» των Αρσακείων-Τοσιτσείων Σχολείων τής Φ.Ε.

 

Στον ημιτελικό και τελικό γύρο το προς ανάγνωση κείμενο (απόσπασμα από λογοτεχνικό βιβλίο ή από άλλο δοκιμιακό κείμενο) θα επιλεγεί από την Οργανωτική Επιτροπή.

Στοιχεία κρίσης τής Νοηματικής Ανάγνωσης

 

1.     Επιλογή κειμένου (1-5 βαθμοί στα προεπιλεγμένα κείμενα)

Κριτήρια: καταλληλότητα, αυτοτέλεια, δυσκολία, διάρκεια

 

2.     Εισαγωγή (1-5 βαθμοί)

Κριτήρια: σαφήνεια, επάρκεια

 

3.     Σκηνική παρουσία (1-5 βαθμοί)

Κριτήρια: κινήσεις τού σώματος και εκφράσεις τού προσώπου, επαφή με το ακροατήριο, ανάγνωση και όχι απομνημόνευση

 

4.     Εκφορά λόγου (1-10 βαθμοί)

Κριτήρια: άρθρωση, ρυθμός, επιτονισμός, στίξη

 

5.     Απόδοση ύφους τού κειμένου (1-15 βαθμοί στο προεπιλεγμένο κείμενο,

1-20 βαθμοί στα άγνωστα κείμενα)

Κριτήρια: ατμόσφαιρα, χαρακτήρες, συναισθήματα

 

Θα διεξαχθούν ξεχωριστοί αγώνες Γυμνασίων και Λυκείων. Στον προκριματικό γύρο θα συμμετάσχουν όλοι οι διαγωνιζόμενοι.

 

 Στον ημιτελικό γύρο θα προκριθούν οι 8 (οκτώ) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα και θα διαγωνιστούν στο ίδιο –ανά βαθμίδα– άγνωστο κείμενο.

Στον τελικό γύρο θα προκριθούν οι 3 (τρεις) καλύτεροι ομιλητές από κάθε βαθμίδα και θα διαγωνιστούν στο ίδιο –ανά βαθμίδα– άγνωστο κείμενο.