Βιβλιοθήκη λειτουργούσε ήδη από το 1862 στο πρώτο Αρσάκειο Σχολείο, στο Αρσάκειο Μέγαρο στο κέντρο τής Αθήνας, σε εποχές που δεν υπήρχε ο θεσμός τής σχολικής βιβλιοθήκης. Από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα ο θεσμός τής Βιβλιοθήκης θεμελιώθηκε και ενισχύθηκε με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν Βιβλιοθήκες σε όλα τα σχολικά συγκροτήματα τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
Όλες οι Βιβλιοθήκες των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων Ψυχικού, Εκάλης, Πάτρας, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων και Τιράνων λειτουργούν με εξειδικευμένο προσωπικό-βιβλιοθηκονόμους, διαθέτουν αναγνωστήριο, παιδικό τμήμα και ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, και οι κατάλογοί τους είναι ψηφιοποιημένοι και ελεύθερα πλέον προσβάσιμοι διαδικτυακά μέσω τού προγράμματος open ΑΒΕΚΤ τού Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.
Ο θεσμός τής Βιβλιοθήκης στην Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία
Η αναγκαιότητα για Βιβλιοθήκη έγινε αντιληπτή από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας των Σχολείων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Στις 20 Μαρτίου 1859, είκοσι δύο μόλις χρόνια μετά την ίδρυση τού πρώτου Σχολείου της, το Διοικητικό Συμβούλιο τής Φ.Ε., με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, έλαβε απόφαση «Περί συστάσεως βιβλιοθήκης εν τω Παρθεναγωγείω». Το 1862 ιδρύθηκε η πρώτη σχολική βιβλιοθήκη στο Αρσάκειο Αθηνών, η οποία το 1865 περιελάμβανε 685 τόμους ελληνικών βιβλίων και 210 γαλλικών.
Έτσι, ήδη από τον 19ο αιώνα, θεμελιώθηκε ο θεσμός τής βιβλιοθήκης στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία. Στην μακρόχρονη πορεία της η Φ.Ε. ενίσχυσε αυτόν τον θεσμό με αποτέλεσμα σήμερα κάθε σχολικό της συγκρότημα να διαθέτει δική του Βιβλιοθήκη, που περιλαμβάνει επιστημονικά συγγράμματα, σχολικά, παιδικά και λογοτεχνικά βιβλία, περιοδικά, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, σπάνιες παλαιές εκδόσεις κ.ά.
Ο σκοπός των Βιβλιοθηκών
Κάθε σχολική Βιβλιοθήκη στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία διαθέτει ειδικά διαμορφωμένο αναγνωστήριο, παιδικό τμήμα και ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, στοιχεία που υπογραμμίζουν τον παιδαγωγικό της ρόλο. Η χρήση τής βιβλιοθήκης είναι συμπληρωματική τής εκπαιδευτικής διαδικασίας, με σκοπό να προετοιμάσει τους διά βίου αναγνώστες καλλιεργώντας την φιλαναγνωσία.
Μέσα στον χώρο τής Βιβλιοθήκης δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές, με την βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού-βιβλιοθηκονόμων και με την χρήση τού συμβατικού ή/και τού ηλεκτρονικού υλικού της, να εργαστούν ατομικά ή ομαδικά, να ερευνήσουν ποικίλα θέματα που πηγάζουν από τα διδακτικά τους αντικείμενα και κεντρίζουν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους και έτσι να διευρύνουν τους ορίζοντες των γνώσεών τους.
Για την άρτια λειτουργία των σχολικών Βιβλιοθηκών τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας έχει συσταθεί Επιτροπή Βιβλιοθήκης, καθώς και υπεύθυνος για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό των Βιβλιοθηκών, οι οποίοι μεριμνούν για την αγορά νέων βιβλίων, για την διαρκή βελτίωση των χώρων, την οργάνωση σειράς ποικίλων δραστηριοτήτων και την ανάδειξη τού ρόλου των Βιβλιοθηκών στην παροχή ολοκληρωμένης παιδείας. Στο πλαίσιο αυτό ολοκληρώθηκε το 2019 και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το 2020 η ψηφιακή μετάβαση των Βιβλιοθηκών των Αρσακείων σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ – open ABEKT). Οι Βιβλιοθήκες τής Φ.Ε. είναι πλέον προσβάσιμες διαδικτυακά, έχουν διασύνδεση με όλες τις Βιβλιοθήκες τού ίδιου προγράμματος τού ΕΚΤ και παρέχουν από τις ιστοσελίδες τους προς όλους ενδιαφέροντα θέματα για το βιβλίο, την φιλαναγνωσία και τις αξιόλογες πηγές γνώσης. Έτσι μέσω τού προγράμματος παρέχεται η δυνατότητα τής αυτοματοποίησης όλων των λειτουργιών κάθε Βιβλιοθήκης. Η δημιουργία βιβλιογραφικών εγγραφών (καταλογογράφηση), η αναζήτηση – ανάκτηση δεδομένων, η διαδικασία δανεισμού, οι παραγγελίες, η διαχείριση των περιοδικών, βιβλιογραφικές εκτυπώσεις είναι μερικές από τις λειτουργίες που υλοποιούνται μέσω τού προγράμματος.
Οι Βιβλιοθήκες συμβάλλουν:
- στην δημιουργία ευκαιριών, ώστε όλα τα παιδιά να αποκτούν πρόσβαση στο βιβλίο
- στην αύξηση τής ικανότητάς τους να κατανοούν διαφορετικά είδη κειμένων
- στην καλλιέργεια τής αφαιρετικής και τής συνθετικής τους ικανότητας
- στην ενθάρρυνση τής αυτενέργειας και τής πρωτοβουλίας τους
- στην εξοικείωσή τους με την χρήση βιβλιογραφίας (έντυπης και ηλεκτρονικής)
- στην επιλεκτική χρήση των νέων τεχνολογιών ως πηγών γνώσης
- στην εκμάθηση τής μεθόδου καταγραφής τής βιβλιογραφίας, των λημμάτων και τής εκπόνησης συνθετικών εργασιών.
Παράλληλα, η βιβλιοθήκη παρέχει βιβλιογραφική υποστήριξη στο εκπαιδευτικό προσωπικό και λειτουργεί ως χώρος έρευνας και μελέτης.
Οργάνωση και δραστηριότητες των Βιβλιοθηκών
Για την ομαλή λειτουργία και την δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος για τους αναγνώστες, οι Βιβλιοθήκες των Αρσακείων Σχολείων προσφέρουν:
- Ενημέρωση και εκπαίδευση μελών: το προσωπικό τής Βιβλιοθήκης ενημερώνει κάθε ενδιαφερόμενο μέλος για τις υπηρεσίες και τις δραστηριότητές της. Ειδικά για τους μαθητές-μέλη πραγματοποιείται ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στην κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Στο πρώτο μέρος οι μαθητές παρακολουθούν μια σύντομη ανασκόπηση για την ιστορία των Βιβλιοθηκών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και στο δεύτερο ενημερώνονται για την λειτουργία τής Βιβλιοθήκης, το υλικό και τον δανεισμό, εξοικειώνονται με τον χώρο και εκπαιδεύονται στην χρήση τού υλικού με διάφορες ασκήσεις.
- Σύνταξη βιβλιογραφιών με το υλικό που διαθέτει η Βιβλιοθήκη σε συγκεκριμένα θέματα (π.χ. Ολυμπιακοί Αγώνες).
- Καταγραφή τού νεοεισερχόμενου υλικού σε θεματικούς καταλόγους που διατίθενται πλέον ελεύθερα διαδικτυακά (βιβλία, περιοδικά, ψηφιακό υλικό, εργασίες μαθητών κ.ά.) και έκθεση των νέων αποκτημάτων.
- Φιλοξενία των παιδιών τού Νηπιαγωγείου, π.χ. κατά την διάρκεια τής «Ώρας Παραμυθιού», ώστε να εξοικειώνονται με τον χώρο.
Σημαντικές δραστηριότητες των Βιβλιοθηκών των Αρσακείων Σχολείων είναι οι παρακάτω:
- θεματικά αφιερώματα και προβολές
- παρουσιάσεις βιβλίων και συγγραφέων
- διαγωνισμοί, εκθέσεις και θεατρικές παραστάσεις
- πολιτιστικές και μουσικές εκδηλώσεις
- διαλέξεις και ομιλίες
- επιμορφωτικά σεμινάρια και ημερίδες
- Λέσχες ανάγνωσης
