Γράφουν οι μαθήτριες Άννα Ιωάννου και Αγγελίνα Καρκαλέτση (Γ΄2) τού Α΄Αρσακείου-Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης:

"Μια κίνηση-μοχλός πίεσης για τις αγγλικές Αρχές και το Βρετανικό Μουσείο, με σκοπό την επιστροφή των Μαρμάρων τού Παρθενώνα, ήταν η επιστροφή τύυ χρυσού σφραγιστικού δαχτυλιδιού των μυκηναϊκών χρόνων στη νεκρόπολη τής Ιαλυσού Ρόδου από το Ίδρυμα Νόμπελ. Τον Μάιο τού 2022 ήταν μια στιγμή συγκίνησης, που συνοδεύτηκε από ένα θερμότατο χειροκρότημα, καθώς το μυκηναϊκό δαχτυλίδι θα επέστρεφε μετά από σχεδόν 82 χρόνια στα πάτρια εδάφη. Σύμφωνα με τον κ. Χέλγκεσεν, εκτελεστικό διευθυντή τού Ιδρύματος Νόμπελ, η πράξη αυτή είναι «ηθικά σωστή», ιδιαίτερα από ένα Ίδρυμα, του οποίου το πνεύμα είναι να επιβραβεύει τα δημιουργήματα στα γράμματα και τις επιστήμες, που προχωρούν μπροστά την ανθρωπότητα. Ένα ερώτημα ταλαντεύεται, όμως, στο μυαλό όλων: πώς ένα δαχτυλίδι των Μυκηναίων βρέθηκε στη Σουηδία και μάλιστα, στην κατοχή τού Ιδρύματος Νόμπελ;

Η ιστορία ξεκινάει το 1927 στα ιταλοκρατούμενα τότε Δωδεκάνησα, όταν η Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών κάνει μια ανασκαφή στηνύ. Εκεί, σε έναν ασύλητο μυκηναϊκό τάφο, εντοπίζονται από τον αρχαιολόγο Τζούλιο Τζάκοπι χρυσά κτερίσματα, ανάμεσα στα οποία κι ένα δαχτυλίδι τού 12ου αιώνα π.Χ., που έχει ως απεικόνιση δύο σφίγγες. Το αντικείμενο, ευτυχώς, καταλογογραφείται στη λίστα ευρεθέντων.
Το 1940 το δαχτυλίδι μαζί με άλλες πολύτιμες αρχαιότητες ταξιδεύει έως τη Ρώμη, για να παρουσιαστεί σε μια έκθεση με αρχαιότητες «από τις ιταλικές αποικίες», που ήθελε ο Μουσολίνι, όμως δεν γυρίζει ποτέ στη Ρόδο ούτε αυτό ούτε τα άλλα αντικείμενα τής έκθεσης. Φαίνεται ότι τα άρπαξαν οι Ναζί και τα φυγάδευσαν μέσω τής πρεσβείας τους στην ιταλική πρωτεύουσα.
Οι έρευνες τής εποχής για τον εντοπισμό τους απέβησαν άκαρπες, παρά την κινητοποίηση τής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τής Αστυνομίας. Ακολουθώντας την οδό τής παράνομης διακίνησης, το χρυσό δαχτυλίδι τής Ρόδου βρέθηκε στις Η.Π.Α, όπου αγοράστηκε από τον Ούγγρο νομπελίστα Georg von Békésy. Μετά τον θάνατό του, το 1972, ολόκληρη η συλλογή τού von Békésy περιήλθε στο Ίδρυμα Νόμπελ και τα έργα τέχνης δόθηκαν προς φύλαξη, ανάλογα με το είδος τους, σε διάφορα μουσεία.
Το μυκηναϊκό δακτυλίδι κατέληξε στο Μουσείο Μεσογειακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων στη Στοκχόλμη. To 1975 ο τότε Διευθυντής τού σουηδικού μουσείου και διακεκριμένος αρχαιολόγος Carl Gustaf Styrenius διαπίστωσε ότι το χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι από το μυκηναϊκό νεκροταφείο τής Ιαλυσού βρισκόταν στη συλλογή τού μουσείου, ενημέρωσε σχετικά τις αρμόδιες ελληνικές Αρχές, αλλά το δαχτυλίδι παρέμεινε στη Στοκχόλμη, για λόγους που δεν αποσαφηνίζονται.
To 2022 η Πρεσβεία τής Ελλάδας στη Στοκχόλμη σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις με το Μουσείο Μεσογειακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων και το Ίδρυμα Νόμπελ. Τα δύο σουηδικά ιδρύματα αντιμετώπισαν εξαρχής θετικά το ελληνικό αίτημα και παρείχαν με προθυμία αρχειακό υλικό, καθώς και κάθε διευκόλυνση για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, το δαχτυλίδι εξετάστηκε από εμπειρογνώμονες τού Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που μετέβησαν στη Στοκχόλμη για τον σκοπό αυτό και επιβεβαιώθηκε η ταύτισή του με το κλεμμένο δαχτυλίδι τής Ρόδου ανοίγοντας οριστικά τον δρόμο για τον επαναπατρισμό του.
Το χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι, σχεδόν οκτώ δεκαετίες μετά την παράνομη απομάκρυνσή του, θα εκτεθεί εκ νέου στο Αρχαιολογικό Μουσείο τής Ρόδου. Είναι η πρώτη φορά που το Ιδρυμα Νομπέλ συναινεί στο να αποχωριστεί ένα από τα πολύτιμα αντικείμενα τής συλλογής του και είμαστε ευγνώμονες γι’αυτή τη χειρονομία."

αρχαιότητες

Ίδρυμα Νόμπελ

μυκηναϊκό δαχτυλίδι

Ρόδος