Για την απώλεια του Καθηγητή του ΕΚΠΑ και μέλους του ΔΣ της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Παναγιώτη Κοντού, το ΔΣ εξέδωσε ψήφισμα (Διαβάστε το εδώ), ενώ ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΦΕ Καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης εξεφώνησε τον παρακάτω επικήδειο.
Για τον Παναγιώτη Κοντό
60 σχεδόν χρόνια φιλίας μάς έδεσαν με τον Παναγιώτη Κοντό από το 1966, που εντάχθηκε στο δυναμικό τού Σπουδαστηρίου Γλωσσολογίας τού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέχρι σήμερα. Συμπορευθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια, με τελευταία συνεργασία μας αυτή στο Δ.Σ. τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Ειδικότερα, επί 35 και πλέον χρόνια συνάδελφος στον Τομέα Γλωσσολογίας τού Τμήματος Φιλολογίας τής Φιλοσοφικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Αθηνών, πολλά χρόνια μαζί στην Σύγκλητο και στενός μου συνεργάτης ως Γενικός Γραμματέας τού Πανεπιστημίου μας κατά τα 6 χρόνια τής Πρυτανείας μου. Άρα έχω, νομίζω, δικαιωματικά το «προνόμιο» (έτσι το θεωρώ) τού αποχαιρετισμού τούτη την ώρα.
Ο Π. Κοντός έζησε μια ευλογημένη ζωή, έντονα δημιουργική, εμπνευσμένη από αξίες και ιδανικά, τής πατρίδας, τής παιδείας, τού πολιτισμού, τής φιλίας, τής συναδελφικότητας, τής έμπρακτης κοινωνικής αλληλεγγύης. Σε όλη την ζωή του δεν ξέχασε ποτέ την καταγωγή του, συγγενείς, φίλους και συντοπίτες. Επισκεπτόταν αδιαλείπτως την Γουριά, το χωριό του, τιμούσε το Μεσολόγγι και είχε ιδιαίτερη ευαισθησία για όλον τον κόσμο τής Αιτωλοακαρνανίας, αλλά η αδυναμία του και η άρρηκτη σύνδεσή του ήταν με το Πανεπιστήμιό μας.
Όσοι τον γνώρισαν, φίλοι, γνωστοί, συμπατριώτες, και κυρίως οι πανεπιστημιακοί, θυμούνται κάποια έντονα χαρακτηριστικά τής προσωπικότητάς του που τον έκαναν ιδιαίτερα αγαπητό και εκτιμώμενο πρόσωπο. Αυτά ήταν: α) η ανιδιοτέλειά του, παγκοίνως γνωστή˙ β) η υποδειγματική αφοσίωσή του στα θέματα τού Πανεπιστημίου και σε ό,τι ανελάμβανε να φέρει εις πέρας∙ γ) η γνήσια συναδελφικότητα του, το πραγματικό ενδιαφέρον για όλους τους πανεπιστημιακούς συναδέλφους, τους συμπατριώτες του, τους φοιτητές, αλλά ακόμη και πολλούς αγνώστους που ζητούσαν την βοήθειά του και δ) η αγωνιστικότητά του, η ανυποχώρητη επιμονή του στην διεκδίκηση των αιτημάτων τού Πανεπιστημίου και των Πανεπιστημιακών, και όχι μόνον.
Κι όλα αυτά σε χαμηλούς τόνους, με αποφυγή κάθε αυτοπροβολής ή αλαζονείας και με κατανόηση για τις ανθρώπινες πικρίες, αδυναμίες, ενίοτε και συγκρούσεις.
Επιλέγω να θίξω σήμερα και μια πραγματικά ξεχωριστή πλευρά τής προσωπικότητας τού εκλιπόντος. Ενώ είχε την πνευματική δύναμη, την επιστημονική συγκρότηση και τα ακαδημαϊκά εχέγγυα για να διεκδικήσει από νωρίς υψηλότερες θέσεις στην ακαδημαϊκή ιεραρχία, εν τούτοις ο Π. Κοντός επέλεξε –«επιλογή ζωής»– να παραμείνει επί μακρόν σε χαμηλότερες βαθμίδες, διαθέτοντας τον χρόνο, τις δυνάμεις και την δραστηριότητά του για το καλό τού Πανεπιστημίου. Από αυτή την άποψη, αποτελεί σπάνια και διακεκριμένη περίπτωση στον ακαδημαϊκό χώρο. Όπως αποτελεί και πρότυπο πανεπιστημιακού, που έκανε «πιστεύω» και ιδεολογία του τον αγώνα για ένα καλύτερο Πανεπιστήμιο, λειτουργώντας πάντοτε ως δύναμη συνοχής και ως παράγων ανάπτυξης τού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ερευνητικά ο Π. Κοντός είναι γνωστός από την ενασχόλησή του με δύο κυρίως κλάδους τής Γλωσσολογίας: την Νεοελληνική Διαλεκτολογία και την Διδασκαλία τής Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας. Και τα δύο αντικείμενα τα δίδαξε επί χρόνια με επιτυχία σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Με ένα ακόμη χαρακτηριστικό: Δεν εγκατέλειψε ποτέ την πανεπιστημιακή διδασκαλία όσος κι αν ήταν ο φόρτος που τον επιβάρυνε από τα σοβαρά και χρονοβόρα διοικητικά καθήκοντα και τις συναφείς δραστηριότητές του. Κι ας μνημονεύσω εδώ ότι τύχῃ ἀγαθῇ το πρώτο βιβλίο τής σταδιοδρομίας μας και των δύο, και εμένα και τού Παναγιώτη, υπήρξε η «Συγχρονική Γραμματική τής Κοινής Νέας Ελληνικής. Θεωρία και Ασκήσεις» που εκδώσαμε από κοινού το 1967 (λίγους μήνες πριν ξεσπάσει η δικτατορία).
Δεν προσφέρεται σε χρόνο αυτή η ώρα για έναν δίκαιο απολογισμό τής προσφοράς τού εκλιπόντος συναδέλφου. Θα ήταν όμως παράλειψη να μη εξάρω την καθοριστική συμβολή του στην προαγωγή ενός ιδιαίτερου, εθνικής σημασίας επιστημονικού κλάδου στο Πανεπιστήμιό μας, αυτού τής διδασκαλίας τής Ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Ο Π. Κοντός ήταν αυτός που βοήθησε αποφασιστικά α) στην οργάνωση των μαθημάτων Ελληνικών για ξένους στο Διδασκαλείο τής Ελληνικής (όπου επί 26 χρόνια δίδαξε και ο ίδιος), β) στην ίδρυση (το 1993) τού Μεταπτυχιακού Διατμηματικού Προγράμματος τής Διδασκαλίας τής Ελληνικής ως ξένης γλώσσας, γ) στην οργάνωση και καθιέρωση (από το 1988) των θερινών μαθημάτων για ξένους (το γνωστό και καταξιωμένο πρόγραμμα ΘΥΕΣΠΑ, το οποίο έχουν παρακολουθήσει χιλιάδες φοιτητών και διδασκόντων σε Τμήματα Ελληνικών Σπουδών από όλον τον κόσμο) και δ) καθοριστική υπήρξε η προσφορά του ―και η γνωστή δημιουργική επιμονή του― στην ανέγερση αυτοτελούς κτηρίου στην Πανεπιστημιόπολη Ζωγράφου για το Διδασκαλείο τής Ελληνικής.
Όλα αυτά τα αγκάλιασε με πραγματικό ενδιαφέρον, με αγάπη και με συνείδηση τής επιστημονικής σπουδαιότητας και των εθνικών προεκτάσεων που έχει η μετάδοση και η διάδοση τής ελληνικής γλώσσας σε ξένους ως κατεξοχήν αγαθού τού ελληνικού πολιτισμού.
Θα αδικούσα την προσωπικότητα τού τιμωμένου νεκρού αν δεν αναφερθώ σε δύο ακόμη πτυχές τής προσφοράς τού Π. Κοντού: α) Αναφέρομαι στην πολύτιμη συμβολή του στο εκτεταμένο, όπως ομολογείται, έργο που συντελέστηκε στην 6ετή Πρυτανεία μας (2000-2006). Η γνώση τής ιστορίας των θεμάτων, η ακεραιότητα τού χαρακτήρα του, η ικανότητα χειρισμών και εξομάλυνσης δυσχερών καταστάσεων, η ακάματη ενεργός παρακολούθηση των θεμάτων και των πολλών αναληφθέντων έργων, η παρρησία και η παρουσία του οποιαδήποτε ημέρα και ώρα βοήθησαν αποφασιστικά το έργο τής πρυτανείας μας και, όσο είμαι εις θέσιν να γνωρίζω, και τής προηγηθείσης, όπως και αυτής που ακολούθησε. β) Αναφέρομαι στον ηγετικό ρόλο που είχε στην επαφή των φοιτητών, καθηγητών και μελών τού διοικητικού προσωπικού τού Πανεπιστημίου Αθηνών με την μαρτυρική Κύπρο. Το «προσκύνημα» –γιατί δεν πρόκειται για απλή επίσκεψη– των Ελλήνων πανεπιστημιακών στην Κύπρο (στους χώρους που μαρτύρησαν οι μαχητές τής ΕΟΚΑ και στο νησί που έπεσαν Ελλαδίτες και Κύπριοι αγωνιστές μαχόμενοι εναντίον των Τούρκων εισβολέων) συνιστά μείζονος εθνικής σημασίας πράξη, την οποία επαναλάμβανε συστηματικά επί 20 ολόκληρα χρόνια (σε συνεργασία πάντα με τον αείμνηστο Κώστα Ευαγγελίδη και τον εγκάρδιο φίλο του Ανδρέα Βοσκό). Έτσι έγιναν στενότεροι οι δεσμοί τού Πανεπιστημίου Αθηνών με το Πανεπιστήμιο τής Κύπρου και με τον κόσμο των επιστημών και των γραμμάτων που δραστηριοποιείται στην Μεγαλόνησο.
Τέλος, μερικά χρόνια πριν μέχρι και σήμερα ο Π. Κοντός επιστρατεύθηκε να βοηθήσει στην Φ.Ε. με την ιδιότητα τού μέλους τού Δ.Σ. των Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων. Η διοικητική πείρα, η σύνεση και η αγαστή συνεργασία δεν έλειψαν και στα πρόσφατα αυτά καθήκοντά του. Τον έθελγε ό,τι είχε σχέση με την παιδεία και την εκπαίδευση, την γλώσσα και τον πολιτισμό και επιζητούσε την επαφή με εκπαιδευτικούς και με νέους ανθρώπους. Έτσι με ενθουσιασμό παρακολουθούσε πάντα, θαύμαζε και χαιρόταν τις εκδηλώσεις, ιδίως τις εθνικές εορτές των μαθητών των Αρσακείων Σχολείων. Παράλληλα εκπροσώπησε την Φ.Ε. σε ποικίλες δημόσιες εκδηλώσεις απόδοσης τιμών.
Η τελική στην ομιλία μου αναφορά δεν μπορεί παρά να είναι στο πρόσωπο το οποίο σφράγισε τη ζωή τού Παναγιώτη και τού συμπαραστάθηκε σε όλη την δραστηριότητα που ανέπτυξε∙ εννοώ την Δήμητρα Θεοφανοπούλου-Κοντού. Ευτύχησε ο Π. Κοντός να διανύσει το μεγαλύτερο μέρος τής ζωής του με μια εξίσου λαμπρή προσωπικότητα επιστήμονος και ανθρώπου, την Δήμητρα, η οποία δεν τού χάρισε μόνο τον αγαπημένο τους γυιο, τον Γιάννη, αλλά τού εξασφάλισε την ηρεμία και την στήριξη που χρειαζόμαστε όλοι για την επαγγελματική, επιστημονική και λοιπή δραστηριότητά μας. Στην εκλεκτή φίλη Δήμητρα Θεοφανοπούλου-Κοντού οφείλουμε όλοι και γι’ αυτό –μαζί με τα πολλά άλλα που μάς έχει δώσει στην επιστήμη, στο Πανεπιστήμιο, στις ανθρώπινες σχέσεις– ένα μεγάλο «ευχαριστώ».
Δήμητρα και Γιάννη, συμμετέχουμε ειλικρινά στο πένθος σας και συναισθανόμαστε από καρδιάς την απώλειά σας.
Τελειώνω με την επισήμανση ότι ο Π. Κοντός και φεύγοντας μάς δίδαξε ένα τελευταίο «μέγιστον μάθημα»: την υπομονή, την γενναιότητα και την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπισε την δοκιμασία τής βαριάς ασθένειας που τον πήρε από κοντά μας.
Ακριβέ μου φίλε, Παναγιώτη, θα μάς λείψεις αληθινά. Στο τελευταίο ταξίδι σου σε συνοδεύουν η αγάπη μας και ο σεβασμός στην μνήμη σου.
Π. Κοντός