Έργα μαθητών του Β΄ Τοσιτσείου Γυμνασίου στο Hameln Museum!

Στο πλαίσιο της Ζώνης Πολιτισμού και του εκπαιδευτικού προγράμματος "Manipulation - ein alter Trick. Der Rattenfänger von Hameln" («Χειραγώγηση – ένα παλιό κόλπο. Ο αυλητής τού Χάμελν»), κατά το σχολικό έτος 2019-2020, μαθητές τής Γ΄ τάξης τού Β΄ Αρσακείου - Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης που διδάσκονται τη γερμανική γλώσσα εμπνεύσθηκαν από τον μύθο «Ο αυλητής τού Χάμελν».

Πρόκειται για έναν μεσαιωνικό γερμανικό μύθο, που σύμφωνα με τους αδελφούς Γκριμ διαδραματίζεται το 1284 στο Χάμελν τής Γερμανίας.

Αποτελεί προστατευόμενο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες και σε πολλές χώρες εκπαιδευτικοί οργανισμοί και σχολεία τον συμπεριλαμβάνουν στο Πρόγραμμά τους.

Πηγή έμπνευσης για ανθρώπους τού πνεύματος (ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι Wolfgang von Goethe, Bertolt Brecht και Robert Browning) αλλά και για καλλιτέχνες, ο μύθος εξακολουθεί μετά από περίπου 700 χρόνια να είναι επίκαιρος. .

Σύμφωνα με τον μύθο, το 1284 η πόλη Χάμελν κατακλύζεται από ποντίκια που κάνουν τη ζωή των κατοίκων της αφόρητη. Τότε φθάνει στην πόλη ένας μυστηριώδης άνδρας με φανταχτερή φορεσιά, ο οποίος υπόσχεται να τους απαλλάξει από τα τρωκτικά έναντι αμοιβής. Ο δήμαρχος του Χάμελν συμφωνεί και ο ξένος παίζοντας μουσική με το φλάουτό του παρασύρει και οδηγεί τα ποντίκια μακριά στον ποταμό Weser, όπου και πνίγονται. Ωστόσο, ο δήμαρχος αρνείται να πληρώσει την αμοιβή. Ο ξένος φεύγει θυμωμένος και επιστρέφει μετά από μέρες για να πάρει εκδίκηση. Αυτή τη φορά, με τη μελωδία της φλογέρας του, δεν παρασύρει ποντίκια αλλά τα παιδιά της πόλης και εξαφανίζεται μαζί τους για πάντα.

001

Στόχος και δράσεις του προγράμματος

Κύριος στόχος τού προγράμματος του Β΄Αρσακείου-Τοσιτσείου Γυμνασίου ήταν οι μαθητές να προβληματιστούν για την ερμηνεία τού μύθου στη σύγχρονη εποχή και παράλληλα να έρθουν σε επαφή με τον γερμανικό πολιτισμό.

Κατά τη διάρκεια τού διδακτικού έτους, οι μαθητές, μεταξύ άλλων, συνέλεξαν και επεξεργάστηκαν στοιχεία από τη χρονική περίοδο τού ώριμου Μεσαίωνα, ενώ άκουσαν μουσικές συνθέσεις βασισμένες σε μελωδίες τής συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου.

Παράλληλα, εμπνεόμενοι από τον συγκεκριμένο μύθο εκφράστηκαν μέσα από τις ακόλουθες δράσεις:

Δημιούργησαν αφίσα με τίτλο «Η Ευρώπη τον Μεσαίωνα» και συνέταξαν σχετικό κείμενο στην ελληνική και τη γερμανική γλώσσα.
Σχεδίασαν σελιδοδείκτη με στόχο να μεταφέρουν το δικό τους μήνυμα ενάντια στο φαινόμενο τής χειραγώγησης. Με το όνομα της πόλης Hameln να συνιστά ακροστιχίδα των γερμανικών λέξεων «προσωπικότητα, ενημέρωση, επιλογή, άποψη, ελευθερία, άσκηση κριτικής», πρόβαλλαν αξίες που αποτελούν τα όπλα του ανθρώπου ενάντια στη χειραγώγηση.
Συμμετείχαν σε θεατρικό παιχνίδι ως εργαλείο μάθησης, ώστε να καλλιεργήσουν όχι μόνο τη δεξιότητα τής αναπαράστασης και τη συνεργατικότητα αλλά και τον προφορικό λόγο στη γερμανική γλώσσα.
Δημιούργησαν τρισδιάστατη απεικόνιση τού αυλητή από πολυεστέρα, προκειμένου με συμβολισμούς να τονίσουν τη σημερινή ερμηνεία τού μύθου. Αντλώντας στοιχεία από τον μύθο παρουσίασαν τον αυλητή ως σύγχρονο δημαγωγό. Στο στήθος του φέρει μεγάφωνα, τα οποία συμβολίζουν τα διάφορα μέσα ενημέρωσης μέσω των οποίων διαχρονικά χειραγωγούνται οι άνθρωποι. Πάνω του τρέχουν ποντίκια με τα οποία αποδίδονται οι άνθρωποι που παρασύρονται και τον ακολουθούν, ενώ στα πόδια του υπάρχουν νεκροκεφαλές, για να τονιστεί πως όσοι τον ακολουθούν οδηγούνται σε πνευματικό θάνατο. Τέλος, στο πρόσωπό του διακρίνει κανείς την κανονική αλλά και τη σκοτεινή πλευρά του. Κάνοντας πράξη τις ιδέες των παιδιών, ο αρχιτέκτονας Βαγγέλης Σκλιάμης φιλοτέχνησε το γλυπτό και το προσέφερε ευγενικά στο Β΄ Αρσάκειο Τοσίτσειο Γυμνάσιο. Επιπλέον οι μαθητές είχαν την ευκαιρία, μέσω ηλεκτρονικής παρουσίασης αλλά και συνάντησης με τον καλλιτέχνη, να παρακολουθήσουν βήμα-βήμα την κατασκευή τού γλυπτού (εργαλεία και υλικά που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και την τεχνική που ακολουθήθηκε).
Επικοινώνησαν, μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, με τον Γερμανό μουσικό και συνθέτη Norbert Rodenkirchen, γνωστό για την ενασχόλησή του με τη μεσαιωνική μουσική. Ο Norbert Rodenkirchen (https://www.norbertrodenkirchen.org/) σπούδασε μοντέρνο και μπαρόκ φλάουτο και μαθήτευσε κοντά σε διακεκριμένους μουσικούς όπως ο Günther Hoeller και ο Hans- Martin Müller. Ως φλαουτίστας, ανάλογα με τη μουσική που επιθυμεί να αποδώσει, χρησιμοποιεί μουσικά όργανα κατασκευασμένα όπως συνηθιζόταν στην αντίστοιχη εποχή, π.χ. οστέινο φλάουτο ή το μπαρόκ εγκάρσιο φλάουτο. Στον δίσκο του ‘‘Hameln Anno 1284 Auf den Spuren des Rattenfängers‘‘ έχει συλλέξει μεσαιωνικές μελωδίες αναζητώντας αυτή που θα ταίριαζε στη μουσική του αυλητή του Hameln. Οι μαθητές άκουσαν αποσπάσματα του μουσικού αυτού έργου και, θέλοντας να εκφράσουν τον θαυμασμό τους, επικοινώνησαν με τον μουσικό, τού ανέφεραν τη δική τους ερμηνεία για τον μύθο και του απέστειλαν ως δώρο κάποιους από τους σελιδοδείκτες που είχαν σχεδιάσει. Ο μουσικός ανταποκρίθηκε εγκάρδια στην κίνηση των παιδιών. Τους προσκάλεσε να παρακολουθήσουν μέσω διαδικτύου τη μουσική παράσταση που έδωσε στις 26 Ιουνίου 2020 στο Hameln Museum (https://www.youtube.com/watch?v=8qXoAlqDbYw&feature=youtu.be), αλλά κυρίως, στην επιστολή του προς τους μαθητές, τους συμβουλεύει τα ακόλουθα: «Ήδη έχετε αντιληφθεί πως αυτό που χρειαζόμαστε όλοι είναι οι 6 θέσεις που παρουσιάσατε ενάντια στη χειραγώγηση: προσωπικότητα, άποψη, ενημέρωση, ελευθερία, επιλογή, άσκηση κριτικής! Όταν όλα αυτά τα εφαρμόζετε στη ζωή σας, τότε σίγουρα θα είστε πολύτιμοι για τους συνανθρώπους σας».
Ήρθαν σε επαφή με το Μουσείο τού Hameln στη Γερμανία. Το Hameln Museum είναι ένα μουσείο Ιστορίας. Η θεματολογία του αφορά κυρίως την ιστορία της συγκεκριμένης πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Μεγάλο τμήμα από τις συλλογές του, καθώς επίσης και πολλές εκθέσεις του, έχουν ως θέμα τους τον μύθο του αυλητή. Εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις, εργαστήρια είναι μόνο μερικές από τις δράσεις του μουσείου. Οι μαθητές και η καθηγήτριά τους ενημέρωσαν την εθνολόγο του μουσείου Wibke Reimer, υπεύθυνη για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ‘‘Pied Piper International Auf den Wegen des Rattenfängers‘‘, για την εργασία τους, την οποία το μουσείο με χαρά φιλοξένησε στο blog του (https://www.piedpiper.international/pied-piper-blog/).

Το μουσείο επίσης θα συμπεριλάβει και θα εκθέσει το γλυπτό στη συλλογή του "Pied Piper International", γεγονός που αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και αναγνώριση της ποιότητας του εκπαιδευτικού προγράμματος που υλοποίησε το Β΄Αρσάκειο-Τοσίτσειο Γυμνάσιο. Τέλος, οι μαθητές, μέσα από τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική διαδικασία, είχαν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους στη γερμανική γλώσσα πέρα από το πλαίσιο του μαθήματος Ξένης Γλώσσας και να τονώσουν το ενδιαφέρον τους για τον λαό του οποίου τη γλώσσα μαθαίνουν. Γνώρισαν στοιχεία του γερμανικού πολιτισμού, καλλιέργησαν την καλαισθησία τους και κατανόησαν κοινωνικά προβλήματα της εποχής τους.

Υπεύθυνη τού προγράμματος ήταν η καθηγήτρια Γερμανικών του Β΄Αρσακείου-Τοσιτσείου Γυμνασίου Μαρία Μπούσκου, η οποία επέλεξε το θέμα, σχεδίασε εξ ολοκλήρου και υλοποίησε το πρόγραμμα μαζί με τους μαθητές της.