Χάρη στη συμφωνία  συνεργασίας που έχει υπογράψει η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία με το Κέντρο Ελληνικών τού Πανεπιστημίου Harvard, δόθηκε και φέτος (για τρίτη χρονιά) η δυνατότητα σε δύο μαθήτριες των Αρσακείων, τη Μαρίτα Σπηλιώτη  από το Β΄ Αρσάκειο - Τοσίτσειο Λύκειο και τη Βικτώρια Κασκαμπά από το Α΄ Αρσάκειο - Τοσίτσειο Λύκειο, να συμμετάσχουν στο Θερινό Πρόγραμμα Μαθητών Λυκείου (High School Summer Program – HSSP) στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Harvard στο Ναύπλιο από τις 7 Ιουλίου έως τις 22 Ιουλίου 2017. Στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας παρακολούθησε το πρόγραμμα ως εκπρόσωπος τής Φ.Ε. η φιλόλογος στο Α’ Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού κ. Μαρίλη Δουζίνα.

Το αγγλόφωνο σεμινάριο με θέμα «Εισαγωγή στη Μελέτη των Επιστημών τού Ανθρώπου» οργανώθηκε σε καθημερινά εξάωρα μαθήματα (3 ώρες το πρωί και 3 ώρες το απόγευμα). Οι μαθητές Λυκείου που παρακολούθησαν το πρόγραμμα αυτό είχαν τη μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν κείμενα τού Πλάτωνα, τού Αριστοτέλη, τού Rousseau, τού Weber και άλλων, αλλά και να συζητήσουν θέματα που σχετίζονταν με την ηθική, την πολιτική, την ελευθερία τού λόγου, τη διακυβέρνηση και τις πολιτειακές μορφές, τη μετανάστευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να βιώσουν την εμπειρία μαθημάτων σεμιναριακής μορφής, βασισμένων στη μεθοδολογία αντίστοιχων προγραμμάτων που πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι στο Harvard.

Το σεμινάριο σχεδιάζεται και υλοποιείται από τον Νικόλα Πρεβελάκη, λέκτορα Κοινωνικών Επιστημών τού Πανεπιστημίου Harvard και αναπληρωτή διευθυντή Υποτροφιών και Ανάπτυξης τού Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στην Ουάσιγκτον, σε συνεργασία με τον Kevin Caffrey, λέκτορα Κοινωνικών Επιστημών τού Harvard. Τέσσερις φοιτητές τού Harvard συμμετείχαν ως εκπαιδευτικοί συνεργάτες (Fellow Teachers).

Οι μαθητές ενεπλάκησαν σε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες. Παρακολούθησαν διδασκαλία από πανεπιστημιακούς καθηγητές, όπως τον Στέλιο Βιρβιδάκη, καθηγητή Φιλοσοφίας τού Πανεπιστημίου Αθηνών, που ανέλυσε τη φύση και τη δύναμη τής φιλοσοφίας, και τον Don Tontiplathol, λέκτορα Κοινωνικών Επιστημών στο Harvard, που ανέλυσε στους μαθητές την έννοια τής ηθικής στο έργο Ηθικά Νικομάχεια τού Αριστοτέλη. Οι μαθητές συμμετείχαν σε συζητήσεις με αφορμή είτε κείμενα τού Προγράμματος είτε οπτικοακουστικό υλικό που παρουσιάστηκε, πρωταγωνίστησαν σε δραματοποιήσεις και παιχνίδια ρόλων προκειμένου, μέσω τού βιώματος, να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τις έννοιες που πραγματεύονταν, συμμετείχαν σε διττούς λόγους (debate), ανέλαβαν σε μικροομάδες των δύο να ερευνήσουν συγκεκριμένες πτυχές τού μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος σε ευρωπαϊκή κλίμακα, αξιοποιώντας την πρόσβαση που εξασφαλίζει το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στις ψηφιακές πηγές τού Πανεπιστημίου Harvard, και παρουσίασαν στην ολομέλεια το αποτέλεσμα τής έρευνάς τους με τη μορφή προσομοίωσης τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι δύο μαθήτριες και η κ. Δουζίνα μιλούν για τη συμμετοχή τους στο High School Summer Program.
Ας σημειωθεί ότι τα δύο προηγούμενα χρόνια το πρόγραμμα είχαν την ευκαιρία να το παρακολουθήσουν μαθητές μας από το Ψυχικό και τη Θεσσαλονίκη.

Μαρίτα Σπηλιώτη:

Το High School Summer Program τού Harvard αποδείχθηκε αναμφισβήτητα μια εμπειρία ζωής. Ξεκινώντας το πρόγραμμα δεν μπορούσα ούτε στο ελάχιστο να φανταστώ ότι θα έβγαινα τόσο «πλούσια» σε αναμνήσεις, γνώσεις και συναισθήματα. Κατά τη διάρκεια τού σεμιναρίου είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με σύγχρονες φιλοσοφικές έννοιες και αμφιλεγόμενα ζητήματα, διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντές μου πέρα από τη στείρα γνώση που ώς τότε είχα.

Μου δόθηκε για πρώτη φόρα η δυνατότητα να μελετήσω μερικούς από τους πιο σπουδαίους φιλοσόφους, όπως Αριστοτέλη, Πλάτωνα κ.ά., να έρθω σε επαφή με ξένους φιλοσόφους, όπως Rousseau, Weber, Hobbes κ.ά., και να συγκρίνω τις θεωρίες τού Mill και τού Kant. Εξετάζοντας λοιπόν έννοιες όπως αυτή τού «ωφελιμισμού», τής «μίας και μοναδικής αλήθειας», τού «σωστού και τού λάθους» κ.λπ., συνειδητοποίησα μεταξύ άλλων ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και πως πάντα πρέπει να μελετάμε όλες τις πτυχές ενός ζητήματος για να πλησιάσουμε την αλήθεια.

Μέσα από το πρόγραμμα γνώρισα ακόμα τον ακαδημαϊκό τρόπο διδασκαλίας τής Αμερικής, γεγονός που με βοήθησε να καταλάβω περισσότερες πτυχές τής αμερικανικής νοοτροπίας και στάσης ζωής. Πέρα από τα παραπάνω, το συγκεκριμένο πρόγραμμα έθεσε τα θεμέλια για να βελτιώσω τη στάση μου ως πολίτη, καθώς γνώρισα από πρώτο χέρι τη χαρά τού εθελοντισμού συμμετέχοντας στην εθελοντική δραστηριότητα που οργανώθηκε.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι όλα αυτά έγιναν στο πλαίσιο μιας απολύτως φιλικής και διασκεδαστικής ατμόσφαιρας. Πιο αναλυτικά, από την πρώτη κιόλας εβδομάδα αναπτύξαμε μια υπέροχη σχέση με τους διδάσκοντες-teaching fellows, ανταλλάσσοντας μαζί τους εμπειρίες, σκέψεις, προβληματισμούς κ.λπ. Κάθε αίσθημα ανησυχίας, φόβου και συστολής, που μπορεί να υπήρχε στην αρχή, αντικαταστήθηκε από μια διάθεση για μάθηση, δημιουργικότητα και συνεργασία. Οι διάφορες δραστηριότητες που διεξήχθησαν επίσης συνέβαλαν στο να γνωριστούμε καλύτερα με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες και ταυτοχρόνως αποτέλεσαν ένα ευχάριστο διάλειμμα από την καθημερινότητα των δύο εβδομάδων.

Βικτώρια Κασκαμπά:

Από τις 6 έως τις 22 Ιουλίου είχα κι εγώ την ευκαιρία να συμμετάσχω στο Θερινό Ππρόγραμμα για μαθητές Λυκείων που διοργάνωσε το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Harvard στο Ναύπλιο. Αναμφίβολα η συμμετοχή μου σε αυτό το πρόγραμμα ήταν η πιο ξεχωριστή εμπειρία των μαθητικών μου χρόνων μέχρι στιγμής και ίσως η πιο αξέχαστη.

Πώς θα μπορούσα ποτέ να ξεχάσω τα κείμενα πολιτικής φιλοσοφίας και τις συζητήσεις μας πάνω σε αυτά, τις συμβουλές των φοιτητών και των καθηγητών τού πανεπιστημίου Harvard που έδωσαν στο πρόγραμμα μια διάσταση διαφορετική και πρωτόγνωρη για όλους, τις «ελεύθερες» συζητήσεις μας την ώρα τού μεσημεριανού, τις διάφορες δραστηριότητες μετά τη μελέτη των κειμένων, όπως τα παιχνίδια ρόλων, την εθελοντική εργασία που ανατέθηκε σε όλους ανεξαιρέτως και, βέβαια, την ερευνητική εργασία που αναλάβαμε κατά τις τελευταίες μέρες τού προγράμματος;

Αξίζει να αναφερθεί ότι η ερευνητική εργασία, όπως και ολόκληρο το σεμινάριο, πραγματοποιήθηκε ακολουθώντας μία μέθοδο τριών βασικών αρχών: τής έρευνας, τής συζήτησης και τής αμφισβήτησης. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια αυτών των 16 ημερών δημιουργήθηκαν και ισχυρές φιλίες, καθώς, μέσα από τις συζητήσεις μας στα διαλείμματα και από τη συνεργασία μας κατά τις ομαδικές εργασίες, είχαμε όλοι την ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα. Προσωπικά πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που κληθήκαμε όλοι να αντιμετωπίσουμε ήταν η ώρα τού αποχαιρετισμού, κατά την οποία η συγκίνηση ήταν κατάδηλη. Ωστόσο, αυτό που συνειδητοποίησα τελικά είναι πως η γνωριμία και η επικοινωνία με τους μαθητές, τους φοιτητές, τους καθηγητές, το Κέντρο, αλλά και με το Πανεπιστήμιο, θα είναι παντοτινές.

Μαρίλη Δουζίνα:

Το σεμινάριο ήταν εξαιρετικά σχεδιασμένο και οργανωμένο, πολύ υψηλού επιπέδου, αλλά ταυτόχρονα προσιτό στους μαθητές. Ο υπεύθυνος για το πρόγραμμα κ. Πρεβελάκης, σε συνεργασία με τον κ. Caffrey, είχε σχεδιάσει άριστα τις δραστηριότητες. Η κ. Ματίνα Γκόγκα, Συντονίστρια Επικοινωνίας και Ανάπτυξης Προγραμμάτων τού Κέντρου Ελληνικών Σπουδών, φρόντισε όλα να ρέουν ομαλά. Οι τέσσερις φοιτητές τού Harvard που ανέλαβαν μέρος τής διδασκαλίας των μαθητών λειτούργησαν ενθαρρυντικά προς αυτούς, προκειμένου μέσα από τη συζήτηση οι μαθητές να εκφράσουν τις απόψεις τους και να προβληματιστούν για τον επίκαιρο χαρακτήρα των κειμένων. Οι προσκεκλημένοι καθηγητές και ομιλητές, με την αμεσότητα και την κατάρτισή τους, διαφώτισαν και ενθουσίασαν τους μαθητές.

Η διαδικασία τού μαθήματος απαιτούσε τη διαρκή ενεργητική συμμετοχή των μαθητών. Ακόμα και μαθητές πιο επιφυλακτικοί ενθαρρύνονταν να συμμετάσχουν στη συζήτηση και να εκφράσουν την άποψή τους. Οι ομαδικές δραστηριότητες είχαν ως στόχο να ενεργοποιήσουν όλους τους μαθητές και αποσκοπούσαν στο να καλλιεργήσουν δεξιότητες επιχειρηματολογίας και λογικής σκέψης, αλλά και να διεγείρουν τη φαντασία, την ευρηματικότητα και την εκφραστικότητα.

Πρόκειται για ένα πολύπλευρο σεμινάριο, ευφυώς σχεδιασμένο, που δίνει μια μοναδική ευκαιρία στους Έλληνες μαθητές όχι μόνο να γνωρίσουν κλασικά κείμενα των Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, αλλά και να μάθουν βασικές αρχές τής επιστημονικής σκέψης και έρευνας. Και για εμένα, ήταν μια μοναδική ευκαιρία· μια μοναδική ευκαιρία να παρατηρήσω μια δομή μαθήματος, μια μορφή διδασκαλίας διαλογική, μαθητοκεντρική, ελάχιστα παρεμβατική και απόλυτα λειτουργική και να καταγράψω τρόπους ενεργοποίησης των μαθητών που μπορούν να αξιοποιηθούν στη συμβατική τάξη ενός σχολείου. Εξαιρετική, λοιπόν, η εμπειρία τόσο για τους μαθητές όσο και για εμένα!

• 
•