Από την Τετάρτη 16 Ιουλίου μέχρι και το Σάββατο 2 Αυγούστου 2014, είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω με υποτροφία στο καινοτόμο Θερινό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Harvard με τίτλο “Introduction to the Study of Humanity” («Εισαγωγή στη Μελέτη του Ανθρώπου»), το οποίο έλαβε χώρα στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στο Ναύπλιο.
Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, παρακολούθησα μαζί με άλλους 17 επιλεγέντες μαθητές και μαθήτριες Λυκείων της Αργολίδας εντατικά σεμινάρια με την καθοδήγηση του Νικόλα Πρεβελάκη, Λέκτορα Κοινωνικών Σπουδών του Harvard και Διευθυντή του Θερινού Προγράμματος Μαθητών Λυκείου, σε συνεργασία με δύο προπτυχιακούς φοιτητές του, τον David Neustadt και την Adrianna Lucero.
Η μορφή και ο τρόπος διεξαγωγής των ημερήσιων αυτών σεμιναρίων βασιζόταν στη μεθοδολογία και τις οργανωτικές δομές που ακολουθούνται από το Πανεπιστήμιο του Harvard, καθιστώντας το Πρόγραμμα πολύ διαφορετικό από το σύστημα εκπαίδευσης το οποίο γνωρίζουν οι ‘Έλληνες μαθητές. Το Πρόγραμμα χωριζόταν σε δύο συνεδρίες, την πρωινή (9.30-12.30), η οποία διεξαγόταν και το Σάββατο, και την απογευματινή (1.30-4.30), με ένα παρεμβαλλόμενο διάλειμμα μίας ώρας (12.30-1.30) για γεύμα και περιήγηση στην πόλη.
Την πρώτη εβδομάδα το Πρόγραμμα περιελάμβανε πλήθος δραστηριοτήτων μαθητοκεντρικού χαρακτήρα, με κυριότερη τη συζήτηση στην οποία όλοι όσοι ήθελαν συμμετείχαν και είχαν δικαίωμα λόγου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους μαθητές να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους χωρίς την παρεμβολή ή ακόμα και τη διόρθωση των διδασκόντων, παρά μόνο όταν κρινόταν απαραίτητο, κυρίως για τη διασάφηση κάποιου όρου και την αποφυγή τυχόν παρανοήσεων. Έτσι, πραγματοποιήθηκε ένα πολύ ευχάριστο φιλοσοφικό ταξίδι χωρισμένο σε οκτώ θεματικές ενότητες (Επιστημολογία, Διακυβέρνηση και Πολιτεία της Φύσης, Ηθική και Δικαιοσύνη, Θρησκεία, Φύλο, Εκπαίδευση και Ανισότητα, Εξουσία και Υπακοή, Ψυχολογία και Ευτυχία), μελετώντας πρωτότυπα κείμενα αρχαίων Ελλήνων στοχαστών και σύγχρονων λογοτεχνών και διανοητών, μεταφρασμένα στην αγγλική γλώσσα. Μετά το πέρας της μελέτης των κειμένων και της πρωινής συζήτησης, το Πρόγραμμα διανθιζόταν με πλήθος ξεχωριστών δραστηριοτήτων, κατά τις οποίες όλοι συνεργάζονταν πρόθυμα και συμμετείχαν με ενθουσιασμό. Η συγκριτική μελέτη θρησκειών, η δημιουργία ενός ιδανικού εκπαιδευτικού συστήματος και η προσομοίωση της δίκης του Σωκράτη και της συνομιλίας της Αντιγόνης με τον Κρέοντα, όπου οι μαθητές ενσάρκωναν με τη σειρά τους τόσο τους ενόρκους όσο και τους δικηγόρους ή τους μάρτυρες, αποτελούν παραδείγματα δραστηριοτήτων που εκτελέσθηκαν με ιδιαίτερη επιμέλεια από τους μαθητές.
View the embedded image gallery online at:
https://arsakeio.gr/en/activities/20038-sto-chs#sigProId9777f47ee9
Παράλληλα, η προβολή βίντεο ομιλιών, πειραμάτων εφαρμογής των κοινωνικών θεωριών στην καθημερινή ζωή και ταινιών που έθεταν προβληματισμούς, εμπλούτιζαν καθημερινά το Πρόγραμμα δίνοντας αφορμή για περαιτέρω συζήτηση των διλημμάτων που προέκυπταν, η οποία οδηγούσε συνήθως στη λήψη μιας σχετικής ηθικής απόφασης. Έπειτα, δύο ή τρεις μαθητές αναλάμβαναν να οργανώσουν για την επόμενη μέρα μία σύντομη παρουσίαση του περιεχομένου των κειμένων που διαβάστηκαν κατά την απογευματινή συνεδρία, συγκρίνοντας τις κύριες ιδέες που εντόπισαν, εκφράζοντας τους προβληματισμούς τους και θέτοντας τα δικά τους ερωτήματα. https://arsakeio.gr/en/activities/20038-sto-chs#sigProId9777f47ee9
Η οργάνωση του συνεδρίου της Ημερίδας Λήξης και η προετοιμασία των ερευνητικών εργασιών που θα παρουσιάζονταν από τους μαθητές την τελευταία μέρα του Προγράμματος πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της δεύτερης εβδομάδας με την πολύτιμη αρωγή δύο ανθρωπολόγων, του Kevin Caffrey, Λέκτορα Κοινωνικών Σπουδών του Harvard, και της συζύγου του, AimeeDouglas. Απαραίτητη ήταν και η ενημέρωσή μας από τη Ματίνα Γκόγκα, Υπεύθυνη του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Ναύπλιο, για την ψηφιακή βιβλιοθήκη του Harvard, ένα πολύτιμο εργαλείο, στο οποίο είχαμε πρόσβαση καθ’ όλη τη διάρκεια του Προγράμματος, για τη μεθοδολογία έρευνας των πηγών και για τον τρόπο σύνθεσης μια επιστημονικής εργασίας. Στη συνέχεια, κάθε μαθητής επέλεξε ένα θέμα της αρεσκείας του σχετικό με τις θεματικές ενότητες που εξετάστηκαν, έγινε η ομαδοποίηση των θεμάτων κατά νοηματική συνάφεια και ξεκίνησε, είτε ατομικά είτε σε ομάδες των δύο ατόμων, η σύνθεση των εργασιών.
Το Πρόγραμμα εμπλουτίστηκε με τέσσερις διαλέξεις που παρακολουθήσαμε από τον Νικόλαο Τουρίδη, Εκπαιδευτικό Σύμβουλο και Υπεύθυνο του Αμερικανικού Προγράμματος στο Ίδρυμα Fulbright, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Απόφοιτο Κοινωνικών Επιστημών του Harvard, τον Kevin Caffrey και την Aimee Douglas, οι οποίοι μας παρείχαν πλήθος σημαντικών πληροφοριών για τις σπουδές στο εξωτερικό και για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Η Ημερίδα Λήξης του Προγράμματος, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 1η Αυγούστου, σηματοδότησε το τέλος του ακαδημαϊκού επιπέδου Θερινού Προγράμματος Μαθητών Λυκείου 2014 του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard. Έγιναν εισηγήσεις από τον Ιωάννη Πετρόπουλο, Διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Ναύπλιο και τους καθηγητές του Προγράμματος, οι μαθητές παρουσίασαν τις ερευνητικές τους εργασίες και ακολούθησε σύντομη συζήτηση πάνω στα ερωτήματα που τέθηκαν από το ακροατήριο στους μαθητές, ολοκληρώνοντας το σεμινάριο με μεγάλη επιτυχία.
Τέλος, χάρη στη συμμετοχή μας στο Πρόγραμμα, και με αφορμή την άφιξη στο Ναύπλιο του ελβετικού καταμαράν MS Tûranor Planet Solar, του μεγαλύτερου σκάφους παγκοσμίως που κινείται αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, διοργάνωσαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μέσω του οποίου είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε την Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014 το ηλιακό πλοίο. Η επιστημονική ομάδα του σκάφους και ο καπετάνιος Gérard D’ Aboville μας ξενάγησαν στις μοναδικές εγκαταστάσεις του ερευνητικού σκάφους, με συνολικό μήκος 35 μέτρων και μέγιστο πλάτος 23 μέτρων και περιηγηθήκαμε στα 512 τ.μ. ηλιακών πάνελ που καταλαμβάνουν το κατάστρωμά του, χαρίζοντάς μας μία σπάνια βιωματική εμπειρία.
Αισθάνομαι ευγνώμων στο Β΄ Αρσάκειο-Τοσίτσειο Λύκειο Εκάλης που μου έδωσε τη δυνατότητα να υποβάλω την απαραίτητη αίτηση και κατόπιν συνεντεύξεως μέσω Skype με τους υπεύθυνους καθηγητές του Harvard, να επιλεγώ για να εκπροσωπήσω φέτος για πρώτη φορά το Αρσάκειο στο Θερινό Πρόγραμμα Μαθητών Λυκείου του Πανεπιστημίου Harvard. Η συμμετοχή μου αυτή αποτέλεσε μία ξεχωριστή και πολυδιάστατη εκπαιδευτική εμπειρία. Mου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω παιδιά της ηλικίας μου, αλλά και μαθητές που συμμετείχαν στο αντίστοιχο περσινό Πρόγραμμα και, φυσικά, να έρθω σε επαφή με φοιτητές και διακεκριμένους καθηγητές του Harvard, όπως τον Gregory Nagy, Καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας στο Harvard, Διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Harvard στην Ουάσιγκτον και δημιουργό του δημοφιλούς μαθήματος “The Ancient Greek Hero”. Επιπρόσθετα, βίωσα ένα διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας, στον οποίο κυριαρχούσε η βιωματική και διερευνητική μάθηση σε συνδυασμό με τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού, η συνεργασία, ο διάλογος και η ελευθερία έκφρασης. Με την απαραίτητη καθοδήγηση και την βοήθεια των καθηγητών, υλοποίησα μία ερευνητική εργασία με τίτλο “Imagine All the Students: The Importance of Imagination in Education”, σχετικά με τη σημασία της φαντασίας στην εκπαίδευση. Με αυτόν τον τρόπο, διεύρυνα τους ορίζοντές μου και εμπλούτισα τις γνώσεις μου σε πλήθος θεμάτων σχετικών με την μελέτη του ανθρώπου, όπως στον τομέα της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας, εφόδια που θα με βοηθήσουν όχι μόνο στις σπουδές μου στο μέλλον, αλλά και στον τρόπο σκέψης και στη ζωή μου, γενικότερα. Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι μάθαμε, και κυρίως ανακαλύψαμε, πόσο ωραίο είναι να μαθαίνεις, γιατί όποιος αγαπά τη γνώση, ποτέ δεν είναι μόνος.
ΚΕΙΜΕΝΑ:
1) EPISTEMOLOGY:
Plato- “The Republic”
René Descartes- “Meditations on First Philosophy”
Norton Juster- “The Phantom Tollbooth”
2) GOVERNMENT & THE STATE OF NATURE:
Thomas Hobbes- “Leviathan”
Jean-Jacques Rousseau- “The Social Contract”
3) MORALITY & JUSTICE:
John Stuart Mill- “Utilitarianism”
Immanuel Kant- “Groundwork of the Metaphysic of Morals”
Friedrich Nietzsche- “On the Genealogy of Morality”
Peter Singer- “Animal Rights: A Letter to Judge Posner”
Isabel Allende- “The House of the Spirits”
4) RELIGION:
Saint Thomas Aquinas- “The Summa Theologica”
Émile Durkheim- “The Elementary Forms of the Religious Life”
Karl Marx- “Critique of Hegel's Philosophy of Right”
5) GENDER:
Simone de Beauvoir- “The Second Sex”
Ursula Le Guin- “The Dispossessed”
6) EDUCATION & INEQUALITY:
Paulo Freire- “Pedagogy of the Oppressed”
John Rawls- “A Theory of Justice”
Peter Singer- “The Singer Solution to World Poverty”
Richard Delgado- “Rodrigo's Second Chronicle: The Economics and Politics of Race”
7) AUTHORITY & DISOBEDIENCE:
Sophocles- “Antigone”
Plato- “The Last Days of Socrates”
8) PSYCHOLOGY & HAPPINESS:
Max Weber- “Science as a Vocation”
Bertrand Russell- “The Conquest of Happiness”
ΒΙΝΤΕΟ:
1. “Dan Gilbert: The Surprising Science of Happiness”
2. “Michael Sandel: What's the Right Thing to Do?”
3. “Asch’s Lines: Conformity Experiment”
4. “Gender Roles: Interviews with Kids”
5. “Woody Allen: My Apology”
6. “The Milgram Experiment”
7. “Like a Girl”
8. “Mulan”
ΙΡΙΣ ΠΑΤΡΑ
Β1- Β’ ΑΡΣΑΚΕΙΟ-ΤΟΣΙΤΣΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΚΑΛΗΣ
