Στη συνέχεια, μια κριτική επιτροπή ειδικών αξιολογητών, υπό την προεδρία του κ. Miguel Angel Martinez, Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επέλεξε τα πέντε εξαιρετικά/ καλύτερα έργα με βάση την ευρωπαϊκή τους διάσταση και τον αντίκτυπο όσον αφορά τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων της ομάδας στόχου. Το κριτήριο της ευρωπαϊκής διάστασης αντανακλάται στη γλωσσική πολυμορφία των σχεδίων που κέρδισαν και στον τρόπο με τον οποίο η εκμάθηση γλωσσών συμβάλλει στη βελτίωση της κατανόησης άλλων πολιτισμών. Ο αντίκτυπος αναφέρεται στο αποτέλεσμα του έργου, στον καινοτόμο χαρακτήρα, στη βελτίωση των δεξιοτήτων στις ξένες γλώσσες, στο μέγεθος της ομάδας στόχου και στον αυξανόμενο αριθμό χρηστών.
«ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑΣ» ΤΗΣ ΕΕ
Τα βραβεία του «Ευρωπαϊκού Σήματος Γλωσσών» διοργανώθηκαν ώστε να συμπίπτουν με τη 10η επέτειο από τη Σύνοδο Κορυφής στη Βαρκελώνη το 2002 κατά την οποία οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ ζήτησαν τη διδασκαλία δύο ξένων γλωσσών από πολύ μικρή ηλικία και την ανάπτυξη δείκτη γλωσσικών γνώσεων για τη μέτρηση της προόδου στην εκμάθηση γλωσσών. Η Επίτροπος κ. Βασιλείου δήλωσε:
«Τα θερμότατα συγχαρητήριά μου στους νικητές και σε όλα τα εξαιρετικά έργα τα οποία προτάθηκαν για τα βραβεία. Η κριτική επιτροπή δυσκολεύτηκε να επιλέξει τους τελικούς νικητές λόγω της πολύ υψηλής ποιότητας των έργων που υποβλήθηκαν. Με το Ευρωπαϊκό Σήμα Γλωσσών έχουν βραβευτεί πολλές εξαιρετικές πρωτοβουλίες που προσφέρουν στους πολίτες όλων των ηλικιών τη δυνατότητα να αγκαλιάσουν την πρόκληση της εκμάθησης διαφορετικών γλωσσών και της απορρόφησης διάφορων πολιτισμών. Την τελευταία δεκαετία, περισσότερα από 1500 σχέδια έχουν προστεθεί στην πρωτοβουλία, και αυτό δείχνει ακριβώς τη μεγάλη συμβολή του Ευρωπαϊκού Σήματος Γλωσσών στην πολυγλωσσία».
Η πρωτοβουλία για το «Ευρωπαϊκό Σήμα Γλωσσών» βρίσκεται στον πυρήνα της «Πολιτικής της Πολυγλωσσίας” της ΕΕ, η οποία προστατεύει τη γλωσσική πολυμορφία της και στοχεύει στο:
♦ να δοθεί σε όλους τους πολίτες η δυνατότητα να μαθαίνουν δύο γλώσσες επιπλέον της μητρικής τους, από μικρή ηλικία
♦ να διευρυνθεί η επαφή των παιδιών με δύο ξένες γλώσσες από πολύ μικρή ηλικία διότι, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, επιφέρει γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη εκμάθηση και, παράλληλα, καλύτερη εμπέδωση και γνώση της μητρικής
♦ να τονιστεί η ωφελιμότητα και η συνδρομή των ξένων γλωσσών στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων μεταξύ ατόμων και λαών και στη διαχείριση της διαφορετικότητας του “άλλου”
♦ να αναδειχθεί η καθοριστική σημασία των γλωσσών για την συμβίωση των πολιτών με ειρήνη, ισότητα και αλληλεγγύη σε μια γλωσσικά πλουραλιστική και πολυπολιτισμική Ευρώπη
♦ να δημιουργηθούν φιλικότερες και ανεκτικότερες κοινωνίες στην ΕΕ – πολύγλωσσες και πολυφωνικές – στις οποίες θα κυριαρχεί ο διάλογος μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων αλλά και μεταξύ μεμονωμένων πολιτών που θα είναι ομιλητές πολλαπλών ξένων γλωσσών (a European society of multilingual communities of pluralingual citizens)
♦ να αναβαθμιστεί ο γλωσσικός κλάδος συνολικά, δηλαδή η μετάφραση, η διερμηνεία, η διδασκαλία γλωσσών, οι γλωσσικές τεχνολογίες, κ.λπ.-, καθώς είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της οικονομίας
♦ να αποτελέσει η εκμάθηση νέων γλωσσών κεντρικό πυλώνα της εκπαίδευσης για μια κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας
♦ να τονιστεί ο οικονομικός ρόλος που παίζουν οι γλώσσες στην εξεύρεση εργασίας και στην ανταγωνιστικότητα στον 21ο αιώνα, καθώς οι επιχειρήσεις χρειάζονται ένα πολύγλωσσο προσωπικό για να μπορούν να συναλλάσσονται αποτελεσματικά σε όλη την Ευρώπη
♦ να διασφαλιστεί ο γλωσσικός πλουραλισμός της ΕΕ και η διατήρηση των περιφερειακών, μειονοτικών και λιγότερο διαδεδομένων γλωσσών
Η ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΕ
Η ΕΕ έχει σήμερα 23+ επίσημες γλώσσες και γλώσσες εργασίας: αγγλικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά, δανέζικα, ελληνικά, εσθονικά, ιρλανδικά, ισπανικά, ιταλικά, λετονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά και φινλανδικά. Του χρόνου θα ενταχθούν επίσημα και τα Κροατικά. Ωστόσο, ο αριθμός των επίσημων γλωσσών είναι μικρότερος από τον αριθμό των κρατών μελών, δεδομένου ότι ορισμένες χώρες έχουν την ίδια γλώσσα. Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, οι επίσημες γλώσσες είναι τα γαλλικά, τα ολλανδικά και τα γερμανικά, ενώ στην Κύπρο η πλειονότητα του πληθυσμού μιλά ελληνικά, που είναι επίσημη γλώσσα του κράτους. Παράλληλα, υπάρχουν στην ΕΕ, μαζί με τις περίπου 100 γλώσσες των μεταναστών, και πάνω από 60 αυτόχθονες περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες που ομιλούνται από 40 περίπου εκατομμύρια άτομα. Στις γλώσσες αυτές, πολλές εκ των οποίων κινδυνεύουν με εξάλειψη, περιλαμβάνονται τα καταλανικά, τα βασκικά, τα φριζικά, τα λαπωνικά, τα ουαλικά και τα γίντις (γερμανοεβραϊκά).
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ απαγορεύει ρητά στο Άρθρο 21 κάθε είδους διάκριση με βάση τη γλώσσα και ορίζει στο Άρθρο 22 ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεούται να σέβεται. Σήμερα, το δημοκρατικό και θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε Ευρωπαίου πολίτη να μιλά και να χρησιμοποιεί τη μητρική γλώσσα του κατοχυρώνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια από ποτέ άλλοτε.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των πολιτών έχουν επίσης το δικαίωμα να μιλούν σε οποιαδήποτε από τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να αποστέλλουν έγγραφα στα όργανα της ΕΕ σε οποιαδήποτε από αυτές τις γλώσσες και να λαμβάνουν απάντηση στην ίδια γλώσσα. Επίσης, όλοι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί και άλλα νομοθετικά έγγραφα, καθώς και η Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, δημοσιεύονται σε όλες τις επίσημες γλώσσες.
Σχετικά με τον προβληματισμό γύρω από την επικράτηση των αγγλικών ως παγκόσμιας lingua franca η Επίτροπος, κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, επεσήμανε:
«Ορισμένες από αυτές [τις γλώσσες] θα ομιλούνται πάντα περισσότερο από άλλες, αλλά για μας έχουν όλες την ίδια αξία. Κάθε γλώσσα αποτελεί έκφραση μιας μοναδικής πολιτιστικής ταυτότητας και καμία δεν θα πρέπει να θυσιαστεί στον βωμό της αποτελεσματικότητας.»
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ METΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ
Με 27 κράτη μέλη και 23 επίσημες γλώσσες, είναι προφανές ότι οι γλωσσικές υπηρεσίες έχουν ύψιστη σημασία για ένα θεσμικό όργανο όπως η ΕΕ. Η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εξαρτάται από την αποτελεσματική συνδρομή των Γενικών Διευθύνσεων Μετάφρασης για τον γραπτό λόγο και της Διερμηνείας για την προφορική επικοινωνία.
Λόγω χρονικών και δημοσιονομικών περιορισμών, ένας μικρός σχετικά αριθμός εγγράφων εργασίας μεταφράζεται προς όλες τις γλώσσες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποιεί εν γένει τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά ως διαδικαστικές γλώσσες, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρέχει υπηρεσίες μετάφρασης προς διάφορες γλώσσες, ανάλογα με τις ανάγκες των μελών του.
Αντίστοιχα, η Διερμηνεία Συνεδριάσεων αφορά αποκλειστικά την προφορική απόδοση ενός μηνύματος από μία γλώσσα σε μια άλλη, με φυσικό και αβίαστο τρόπο, υιοθετώντας το ύφος, τον τόνο και τις πεποιθήσεις του ομιλητή και ομιλώντας στο πρώτο πρόσωπο. Χρέος του διερμηνέα είναι να δώσει συμμετέχοντες , που είναι διαφορετικών προελεύσεων, πολιτισμών και γλωσσών, τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, όχι μεταφράζοντας κάθε λέξη που προφέρεται, αλλά μεταφέροντας τις ιδέες που εκφράζονται.
Στη διάρκεια της τριήμερης διάσκεψης για την “Πολυγλωσσία στην Ευρώπη” υπήρχε ταυτόχρονη διερμηνεία στα Αγγλικα, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Ελληνικά, στα Ιταλικά, στα Ισπανικά και στην Νοηματική Γλώσσα. Ο κάθε ομιλητής στις στρογγυλές τράπεζες/ panels χρησιμοποιούσε τη μητρική γλώσσα του και το κοινό παρακολουθούσε αβίαστα τις ζωντανές συζητήσεις με τη χρήση ακουστικών. Η εναλλαγή από τη μία γλώσσα στην άλλη υπήρξε φυσική και ρέουσα και η ταυτόχρονη διερμηνεία κατέστησε την παρακολούθηση των πολύγλωσσων ομιλητών απρόσκοπτη. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε η Επίτροπος, κ. Ανδρούλλα Βασιλείου:
«Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ τις υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κοινοβουλίου, των οποίων οι Γενικοί Διευθυντές βρίσκονται σήμερα μαζί μας. Καμία άλλη οργάνωση στον κόσμο δεν λειτουργεί με τόσο πολλές γλώσσες όπως εμείς και θα πρέπει να είμαστε περήφανοι για την άριστη υπηρεσία που παρέχουμε στους πολίτες μας κάθε μέρα, συχνά υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.»
ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ «ΕURONEWS» ΚΑΙ «EURONEWS GREECE»
Στην Ευρώπη των 27+ επισήμων γλωσσών, η πολυγλωσσία καθίσταται μείζον διακύβευμα σε επίπεδο επικοινωνίας και ενημέρωσης. Το Euronews είναι ο πρώτος πολυγλωσσικός ειδησεογραφικός σταθμός που εκπέμπει ταυτόχρονα σε 11 διαφορετικές γλώσσες (αγγλικά, αραβικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, ουκρανικά, περσικά, προτογαλικά, ρωσικά, τουρκικά), 24 ώρες το 24ωρο σε παγκόσμιο επίπεδο. Επί του παρόντος, μπορούν να παρακολουθήσουν το Euronews στη γλώσσα τους 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Philippe Cayla, πρόεδρος Ανάπτυξης του Εuronews και κύριος ομιλητής στο συνέδριο για την «Πολυγλωσσία στην Ευρώπη», εξήγησε εκτενώς το πως λειτουργεί αυτό το γλωσσικά πλουραλιστικό εργαστήρι δημοσιογραφίας, και πως έχει κατοχυρώσει τα υψηλά ποσοστά τηλεθέασης σε σχέση με άλλους ειδησεογραφικούς σταθμούς της Ευρώπης, παρά τον αυξανόμενο ανταγωνισμό: Το Euronews παρέχει μια οικουμενική ματιά στις παγκόσμιες εξελίξεις που παραμένει σταθερά έγκυρη, εθνικά αμερόληπτη και αντικειμενική. Η πρωτοτυπία του έγκειται στην παρουσίαση των γεγονότων αποκλειστικά και μόνο στη μητρική γλώσσα του τηλεθεατή. Το προσωπικό του απαρτίζεται από περίπου 400 δημοσιογράφους και 25 εθνικότητες που συνεργάζονται αρμονικά ως συγκοινωνούντα δοχεία και χρησιμοποιούν στο καθημερινό έργο τους τις ξένες γλώσσες ως εργαλείο για να διαμεσολαβήσουν τις ειδήσεις και τις τοποθετήσεις τους.
H στρατηγική του ειδησεογραφικού δικτύου Euronews επιβάλλει τη συνεχή επέκταση των προγραμμάτων του σε περισσότερες εθνικές γλώσσες και την εξάπλωσή του σε καινούριες τοπικές ραδιοτηλεοπτικές αγορές. Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, εκπρόσωποι του Euronews, της ΕΡΤ και του ΡΙΚ έχουν ανακοινώσει επίσημα τη δημιουργία 24ωρου ειδησεογραφικού καναλιού στα ελληνικά με το όνομα «Euronews Greece». Επισημαίνεται ότι τα ελληνικά είναι η 12 γλώσσα στην οποία θα εκπέμπει το Euronews. O νέος αυτός δίαυλος επικοινωνίας θα προσφέρει μία πολυεπίπεδη παρουσία και προβολή του Ελληνισμού σε διεθνές επίπεδο, καθώς η Ελλάδα θα μπορεί να βρίσκεται σε κάθε μέρος του πλανήτη, με τη δική της γλώσσα, εικόνα, ταυτότητα και θέση. Το «Euronews Greece» θα λειτουργεί με πλήρως στελεχωμένη αίθουσα σύνταξης στην Αθήνα, ενώ θα υπάρχει και ολιγομελής ομάδα στα κεντρικά της Λυών από όπου θα αντλούνται μεγάλα διεθνή ρεπορτάζ από την κεντρική παραγωγή ειδήσεων (central editing), με σχολιασμό Ελλήνων και Κυπρίων δημοσιογράφων και με την προσθήκη θεμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος. Η πρόσληψη του αρχισυντάκτη, των δημοσιογράφων, των τεχνικών και του διοικητικου προσωπικού έγινε άμεσα από το Euronews και μεταξύ των κριτηρίων περιλαμβάνονταν η γνώση ξένων γλωσσών και η εμπειρία σε ευρωπαϊκά και διεθνή θέματα. Το κανάλι θα είναι έτοιμο να εκπέμψει στις τηλεοπτικές οθόνες, αλλά και σε όλες τις υπόλοιπες πλατφόρμες πολυμέσων του Euronews τον Δεκέμβριο του 2012.
«ERASMUS FOR ALL»
Έχοντας πλήρη επίγνωση της απελπιστικής κατάστασης της νεολαίας στην ΕΕ και έχοντας την πεποίθηση ότι η επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι καθοριστικής σημασίας για την ευημερία των μαστιζόμενων ευρωπαικών κοινωνιών, η κ. Ανδρούλλα Βασιλείου πρότεινε το νέο πρόγραμμα «Erasmus για Όλους» («Erasmus For All»), το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, στις 23 Νοεμβρίου 2011.
Το πρόγραμμα «Erasmus για Όλους» αφορά τους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού και περιλαμβάνει, ως έναν από τους έξι στόχους του, την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία. Έως το 2020, 900.000 άτομα ετησίως θα μπορούν να συμμετέχουν σε χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ ανταλλαγές, ως μαθητές, καθηγητές, φοιτητές, αθλητές, καταρτιζόμενοι, διοργανωτές δραστηριοτήτων για νέους ή εθελοντές. Μέσω της κινητικότητας, φιλοδοξία είναι ένα θεαματικά μεγάλο μέρος της νεολαίας στην Ευρώπη να έρθει σε άμεση επαφή με τις ξένες γλώσσες και γύρω στα 5 εκατομμύρια νέοι άνθρωποι να αποκτήσουν γνώσεις και να σπουδάσουν στο εξωτερικό την περίοδο 2014-2020. Μέσω της συνεργασίας και των συμπράξεων μεταξύ οργανώσεων, το πρόγραμμα «Erasmus για Όλους» θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και της εκπαίδευσης και θα προσφέρει σε κάθε πολίτη τη δυνατότητα να αποκτήσει υψηλά προόντα και αυξημένες γλωσσικές δεξιότητες. Για τη δημοσιονομική περίοδο 2014-2020, η Επιτροπή προτείνει επενδύσεις ύψους 19 δισ. ευρώ – αύξηση κατά 70% περίπου σε σύγκριση με την τρέχουσα περίοδο. Η αύξηση αυτή αντανακλά τη σημασία που αποδίδεται στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία.
Συγκεκριμένα, η Επίτροπος, κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, τόνισε ότι:
«με χαρά σας ανακοινώνω ότι στις διαπραγματεύσεις τους σχετικά με το «Erasmus για ‘Ολους», τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και τα κράτη μέλη υποστήριξαν απόλυτα τη νέα, ενισχυμένη θέση που προβλέπεται για τις γλώσσες. […] Θα εξακολουθήσουμε να στηρίζουμε τα πανευρωπαϊκά δίκτυα εκμάθησης γλωσσών και γλωσσικής πολυμορφίας. Σε αυτό το επίπεδο πρέπει να διερευνήσουμε πώς οι γλώσσες αλληλεπιδρούν με πολυάριθμους άλλους στόχους πολιτικής στην εκπαίδευση. Από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έως τις ΤΠΕ, η εκμάθηση γλωσσών μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο.»
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ …
Τώρα που η αυλαία του συνεδρίου για την “Πολυγλωσσία στην Ευρώπη” έπεσε, αναπολούμε τα λόγια της Stefania Giannini, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια (Università per Stranieri di Perugia) η οποία αποτύπωσε με τον πιο γλαφυρό τρόπο τους λόγους για τη εκμάθηση ξένων γλωσσών λέγοντας: “Perché studiare le lingue? Per l’utilità, per la necessità e per l’amore!”.
«Γιατί να μάθουμε γλώσσες; Για τη χρησιμότητα, για την ανάγκη και για τον έρωτα!»
Πραγματικά, για μας, τις καθηγήτριες ξένων γλωσσών – γνωστές και ως «Ξενογλωσσούδες» στα Αρσάκεια Σχολεία Θεσσαλονίκης – η διδασκαλία και η εκμάθηση γλωσσών είναι έρωτας! Οι γλώσσες είναι το πάθος και η αγάπη μας! Με έμπνευση και κέφι, προσπαθούμε καθημερινά να παρασύρουμε τους έφηβους μαθητές μας σε αυτόν τον γενναιόδωρο σύγχρονο τρόπο ζωής του 21ου αιώνα όπου η κατάκτηση γλωσσών είναι πλοηγός επιβίωσης. Για μας, και ελπίζουμε και για τα παιδιά, οι ξένες γλώσσες είναι πολύ περισσότερο από ένα ακόμα σχολικό μάθημα. Οι γλώσσες είναι ένα πολυδιάστατο προσωπικό δώρο. Ένα αδιαμφισβήτητο προνόμιο που σου επιτρέπει να εξερευνάς αδιάκοπα τον κόσμο γύρω σου, να επικοινωνείς με ανθρώπους από άλλες χώρες και να μοιράζεσαι νέες εμπειρίες και σχέσεις.
ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ευρωπαϊκό Σήμα Γλωσσών European Language Label
Βραβεία “European Language Label of the Labels”
http://ec.europa.eu/languages/news/20120927-europea-language-label-award_el.htm
Booklets of Speakers & Participants
http://ec.europa.eu/languages/news/20120927-europea-language-label-award_en.htm
Booklet of Labelled Projects
http://ec.europa.eu/languages/pub/publications_en.htm
Δελτίο Τύπου
http://europa.eu/rapid/press–release_IP-12-1026_el.htm
Erasmus για Όλους
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/vassiliou/page/creative-europe-erasmus_el.htm
Aνδρούλλα Βασιλείου
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/vassiliou/index_en.htm
“European Language Label”
http://ec.europa.eu/languages/european-language-label/index_el.htm
