Ο φιλόλογος τού Αρσακείου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης κ. Αλέξανδρος Αλεξίου και οι μαθητές Νίκος Καλαντζής, από το Κλασικό Λύκειο, και Τάσος Παγούνας, από το Αρσάκειο Λύκειο Ιωαννίνων, συμμετείχαν  στο θερινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα τού Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Center for Hellenic Studies) τού Πανεπιστημίου Harvard (Ναύπλιο, 9 -13 Ιουλίου 2018), που λαμβάνει χώρα στο ελληνικό παράρτημα τού Κέντρου, στο Ναύπλιο.

Εκεί, στο διατηρητέο κτήριο τού παλιού Δημαρχείου, που φιλοξενεί από το 2008 το ελληνικό παράρτημα τού Κέντρου Ελληνικών Σπουδών, οργανώνεται κάθε καλοκαίρι θερινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα (High School Summer Program) που απευθύνεται σε επιλεγμένους μαθητές λυκείου τού νομού Αργολίδας και σε φοιτητές τού Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών (Social Studies) τού Harvard.

Η γλώσσα τού προγράμματος είναι η Aγγλική. Στο πρόγραμμα μετέχουν (δωρεάν λόγω τής συνεργασίας ΦΕ και CHS-Harvard) δύο μαθητές των Αρσακείων Λυκείων, καθώς και, για μια εβδομάδα, ένας καθηγητής ή μία καθηγήτρια των Αρσακείων Σχολείων.

Το θέμα τού εφετινού προγράμματος ήταν "Introduction to the Study of Humanity" και διήρκεσε από τις 6 ώς τις 20 Ιουλίου.

Υπεύθυνος τού προγράμματος ήταν ο δρ Νικόλας Πρεβελάκης, λέκτορας τού Τμήματος Κοινωνικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου τού Harvard. Στο πρόγραμμα έλαβαν μέρος σχεδόν οι μισοί διδάσκοντες τού τμήματος, φοιτητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές (φιλοξενούμενοι από το γενναιόδωρο ελληνικό παράρτημα τού CHS), οι οποίοι δίδαξαν και καθοδήγησαν τους Έλληνες μαθητές στην προσέγγιση και την έρευνα ζητημάτων πολιτικής και κοινωνικής θεωρίας.

Κάθε πρωινή συνάντηση (10 π.μ.-1 μ.μ.) ήταν αφιερωμένη και σε ένα διαφορετικό θέμα, που οι μαθητές το προετοίμαζαν από το προηγούμενο απόγευμα με την καθοδήγηση των καθηγητών και των φοιτητών τού Harvard.

Τα θέματα που εξετάστηκαν ήταν τα εξής: “Knowledge and Politics”, με αφετηρία την Πολιτεία τού Πλάτωνα, “Morality and Justice” με βάση τα κείμενα τού Καντ, “Freedom of Speech”, με βάση κείμενα τού J.S. Mill, “Government and the State of Nature”, με αφορμή τον Λεβιάθαν τού Χομπς και τις θεωρίες τού Ρουσσώ, “Power, Authority and the Politician”, σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ, “Citizenship and Immigration”, με βάση την οπτική τού Joseph Carens, “Gender and Feminism”, με αφορμή τις πρόσφατες (2014) εμπειρίες τής Chimamanda Ngozi Adichie, “Democracy Ancient and Modern” με βάση το βιβλίο τού Benjamin Constant "The Liberty of Ancients Compared with that of Moderns".

Η μέθοδος των μαθημάτων ήταν ο διάλογος, στον οποίο όλοι είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις απόψεις και τις θέσεις τους. Πολλές φορές το μάθημα διανθιζόταν και από βιωματικές ασκήσεις και δοκιμασίες (όπως το “Prisoners Dilemma”) ή από αποσπάσματα ταινιών και λογοτεχνίας.

Την Τετάρτη 11 Ιουλίου διεξήχθη τρίωρη απογευματινή παρουσίαση εισηγήσεων (workshop) από τους διδάσκοντες, ανοιχτή και σε ευρύτερο κοινό.

Το θέμα της: “Political Philosophy, Education and Citizenship”. Ο Αλέξης Αλεξίου παρουσίασε το θέμα: “How is political thought taught in Greek secondary education?”.

Ακολούθησε συζήτηση των εισηγητών με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, τους μαθητές και το κοινό.

Όλες οι συναντήσεις και τα μαθήματα διεξήχθησαν σε ατμόσφαιρα ζηλευτής και ενθουσιώδους συμμετοχής των μαθητών τού λυκείου, εφήβων δεκαέξι-δεκαοκτώ ετών που συνομιλούσαν με έμπειρους καθηγητές τού Harvard, διάσημους στο επιστημονικό τους αντικείμενο.

Για όλους τους συμμετάσχοντες μαθητές ήταν ένα σημαντικό βήμα στη διεύρυνση των γνωστικών και κοινωνικών τους οριζόντων, στην τελειοποίηση των Αγγλικών τους, στην εισαγωγή τους στη συλλογική ερευνητική προσπάθεια και στην ενίσχυση τής αυτοπεποίθησής τους.

Κατά τον ελεύθερό τους χρόνο είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν το γραφικό Ναύπλιο, αλλά και να περιηγηθούν στους ιστορικούς τόπους και τα μνημεία τής Πελοποννήσου.

Φιλίες δέθηκαν και σχέσεις καλλιεργήθηκαν σε αυτές τις ημέρες τού Θερινού Σχολείου.

Οι διδάσκοντες τού Harvard στέκονταν κοντά στους μαθητές με πνεύμα φιλίας και απόλυτου σεβασμού, έτοιμοι κάθε στιγμή να διαλεχθούν μαζί τους για τις απορίες, αλλά και τις ανησυχίες τους, να συγκρίνουν τις εμπειρίες τους, να ανοίξουν παράθυρα στην κατανόηση τού κόσμου.

Το παράδειγμά τους, παράδειγμα παιδείας με την πραγματική έννοια τού όρου, μπορεί να εμπνεύσει τις πρακτικές τής Δευτεροβάθμιας Ελληνικής Εκπαίδευσης.

Εντυπώσεις των μαθητών μας από τη συμμετοχή τους στο Harvard High School Summer Program 2018:

Η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard αποτέλεσε αναμφισβήτητα το αποκορύφωμα των πολλαπλών ευκαιριών και των μοναδικών εκπαιδευτικών εμπειριών που είχα την τύχη να λάβω κατά τη διάρκεια της δωδεκαετούς φοίτησής μου στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία. Για έναν μαθητή ο οποίος έχει διέλθει από την κοπιαστική και αγχωτική διαδικασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων, η συμμετοχή σε ένα τέτοιο απαιτητικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μια εύκολη επιλογή. Έτσι, λοιπόν, διατηρώντας αρχικά κάποιες επιφυλάξεις, αποφάσισα να υποβάλω κι εγώ αίτηση συμμετοχής για το πρόγραμμα. Οφείλω να ομολογήσω πως οι εμπειρίες που αποκόμισα, οι αναμνήσεις που απέκτησα και οι φιλίες που δημιούργησα με δικαίωσαν πλήρως για την επιλογή μου. Στη διάρκεια του προγράμματος είχα την ευκαιρία να γνωρίσω μοναδικά άτομα και ξεχωριστούς φίλους από το Ναύπλιο, το Άργος, τα Γιάννενα και το Delaware των ΗΠΑ, με τους οποίους μοιραστήκαμε αξέχαστες στιγμές στη μαγευτική πόλη του Ναυπλίου. Ο κ. Νίκος Πρεβελάκης, ο κ. Kevin Caffrey καθώς και η Nell, η Audrey, ο Rohan και ο Sal, φοιτητές του Πανεπιστημίου Harvard που μας βοηθούσαν στην επεξεργασία των κειμένων, μας έδωσαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ένα απαιτητικό και συνάμα ενδιαφέρον εκπαιδευτικό πρόγραμμα πανεπιστημιακού επιπέδου, στο πλαίσιο του οποίου αναλύσαμε κλασικά κείμενα των κοινωνικών επιστημών και στη συνέχεια προσπαθήσαμε να τα συνδέσουμε και να τα συσχετίσουμε με τη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Κληθήκαμε να απαντήσουμε σε ηθικά διλήμματα αξιοποιώντας την καντιανή και την ωφελιμιστική θεωρία, συζητήσαμε για τη γνώση, τις πηγές της γνώσης και τα fake news με αφορμή την πλατωνική αλληγορία του σπηλαίου, αναζητήσαμε τα όρια της ελευθερίας του λόγου στηριζόμενοι στο έργο του J.S. Mill “On Liberty”, σκιαγραφήσαμε το σύγχρονο πολιτικό με αφετηρία το έργο του Max Weber “Politics as a vocation” και επιχειρηματολογήσαμε υπέρ και κατά της κατάργησης των συνόρων βασιζόμενοι στα κείμενα του Carrens, του Rawls και του Walzer. Αναντίρρητα, η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Harvard ήταν μία αξέχαστη εμπειρία! Θα ήθελα, τέλος, να ευχαριστήσω την κ. Ματίνα Γκόγκα για τον άψογο σχεδιασμό του προγράμματος καθώς και τον φιλόλογο κ. Αλέξη Αλεξίου που εκπροσώπησε την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία.

Νίκος Καλαντζής, Γενικό Λύκειο Ψυχικού


Στην γραφική πόλη του Ναυπλίου, 18 μαθητές με αρκετά διαφορετικές προσλαμβάνουσες ενώσαμε τις δυνάμεις μας υπό την καθοδήγηση τεσσάρων εξαιρετικών νέων/καθηγητών-μεντόρων, φοιτητών του Harvard έχοντας ως βάση αρχαία αλλά και νεότερα κλασικά φιλοσοφικά κείμενα. Συν-ζητώντας τα μάθαμε την αναλυτική και σε βάθος σκέψη, μάθαμε να αμφισβητούμε και να αναζητούμε τη δική μας αλήθεια, μάθαμε να έχουμε την αγωνία να εκφραστούμε με ακρίβεια, να πείθουμε και να πειθόμαστε σε θέματα και προβλήματα που δεν θα μπορούσαμε ούτε να προσεγγίσουμε υπό διαφορετικές συνθήκες και φυσικά, μάθαμε να είμαστε ομάδα, να συν-εργαζόμαστε! Πριν τη συμμετοχή μου στο Θερινό πρόγραμμα του CHS του Πανεπιστημίου Harvard, σκεφτόμουν την πιθανότητα να σπουδάσω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα είμαι βέβαιος πως το θέλω. Είμαι ευγνώμων για όσα έζησα αυτό το δεκαπενθήμερο!

Τάσος Παγούνας, Αρσάκειο ΓΕΛ Ιωαννίνων, Γ΄ (πλέον) τάξη

chs-harvard

High School Summer Program

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών