Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,
μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!
Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!
Κι αν λίγη δύναμη μεσ’ το κορμί σου μένει,
μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.
Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά,
Ο πόλεμος να μη μπορεί να τα γκρεμίσει.
Σκάψε βαθιά. Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;
Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί
τα βάρη που κρατάς σαν ‘Ατλαντας στην πλάτη,
Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι!
Κωστής Παλαμάς
Δυστυχώς, όπως υποστηρίζει και ο πρόεδρος της Φ. Ε. καθηγητής κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης στο βιβλίο του «Παιδεία, Εκπαίδευση, Γλώσσα» η ιδιότητα του αληθινού δασκάλου τείνει να περάσει σε «είδος εν ανεπαρκεία», παρά την υπερεπάρκεια σε διδάσκοντες. Τείνει να εκλείψει στην ελληνική κοινωνία και εκπαίδευση ο δάσκαλος-λειτουργός, ο δάσκαλος-ταγός, ο δάσκαλος-αγωνιστής, ο Έλληνας δάσκαλος. Αντ’ αυτού, επικρατεί όλο και περισσότερο ο δάσκαλος-δημόσιος υπάλληλος, ο δάσκαλος-επαγγελματίας, ο δάσκαλος-ουραγός, ο δάσκαλος-μεταπράτης γνώσεων, ο απλώς διδάσκων. Το πέρασμα από τον δάσκαλο στον διδάσκοντα είναι το μεγαλύτερο πλήγμα που έχει δεχθεί τα τελευταία χρόνια η ελληνική εκπαίδευση και η παιδεία μας γενικότερα.
Ωστόσο, η παρουσία του δασκάλου έχει νόημα όσο ο δάσκαλος ξεπερνάει τον άχαρο και τυπικό ρόλο του απλού «διδάσκοντος» και ασκεί ουσιαστικά το έργο του δασκάλου, του «αγωγού», του παιδαγωγού, του οδηγού ψυχών. Το έργο του να διαμορφώνει χαρακτήρες και να μορφώνει (να «δίδει μορφήν» σε) ανθρώπους έχει νόημα, όταν ο δάσκαλος καλλιεργεί και προάγει το κατεξοχήν χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους, τη νόηση, τη δημιουργική ικανότητα, την «ποιητικότητα» (κυριολεκτικά) της ψυχής του.
Οι παραπάνω σκέψεις αποτελούν και τη βάση στην οποία στηρίζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των σχολείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
Τα νέα δεδομένα επιβάλλουν στο εκπαιδευτικό σύστημα να προετοιμάσει τους εκπαιδευτικούς με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να μπορούν ανά πάσα στιγμή να αναγνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου μέσα στο οποίο καλούνται να δράσουν, τις δυνατότητες και τα όρια του συστήματος μέσα στο οποίο εργάζονται καθώς και τις προσωπικές τους αντιφάσεις.
Μέσα στο κλίμα της διαρκούς ροής κι ανακατάταξης της γνώσης, της αλλαγής στα οικονομικά μεγέθη, στους κοινωνικούς συσχετισμούς και στις αξίες, ο ρόλος του σύγχρονου εκπαιδευτικού, ανεξάρτητα από βαθμίδα και ειδικότητα, είναι a priori πολυεδρικός. Ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει πλέον ρόλο καθοδηγητή, διαμεσολαβητή, διευκολυντή και συνεργάτη. Οι μαθητές/ήτριες χρειάζεται να αναπτύσσουν ταυτόχρονα αυτόνομη δράση, συλλογικό κοινωνικό πνεύμα, και περιβαλλοντική συνείδηση.
Με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει αυτό;
Με το να οργανώνει και να προτείνει μοντέλα διδασκαλίας προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών του.
Να παρακολουθεί και να συμβάλει ενεργά στην πρόοδό τους με την άμεση συμμετοχή των μαθητών μέσα από διαδικασίες βιωματικές προσέγγισης του εκάστοτε διδακτικού αντικειμένου.
Να τους προσφέρει ποικίλες μορφωτικές ευκαιρίες και ερεθίσματα σε κατάλληλα και ποικιλόμορφα περιβάλλοντα.
Να ενισχύει τη σκέψη, το στοχασμό, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους.
Να προκαλεί την κοινωνική επαφή ως πηγή μάθησης, αλλά και εφαρμογής των γνώσεων που αποκτήθηκαν, με σκοπό την αντιμετώπιση και λύση σύνθετων προβλημάτων.
Να υιοθετήσει δυναμικούς και αντικειμενικούς τρόπους αξιολόγησης των μαθητών.
Να προτείνει εργασίες και δραστηριότητες που να συνδέουν τα διάφορα μαθήματα με τις γνώσεις που αποκτήθηκαν καθώς και με τα νέα αντικείμενα διδασκαλίας, προωθώντας έτσι την μεταφορά της γνώσης.
Να υποστηρίζει τους μαθητές του σε γνωστικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο
Τέλος, να αποσύρεται σταδιακά και με διακριτικότητα από το έργο του για να αφήνει περιθώρια ελευθερίας στους μαθητές και να ενισχύει την αυτονομία τους.
Με αυτόν τον τρόπο, η διδασκαλία αποκτά ουσιαστικό νόημα, ο δάσκαλος διευκολύνεται στο έργο του, οι μαθητές βιωματικά και ενεργά οδηγούνται στην απόκτηση της γνώσης και έτσι όλοι οι παράγοντες του διδακτικού έργου ενισχύονται θετικά για τη συνεχή βελτίωση και ανάπτυξη της μαθησιακής διαδικασίας.
Με την ελπίδα ότι θα υποστηρίξουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το ρόλο του δασκάλου,
σας ευχόμαστε:
καλή και δημιουργική σχολική χρονιά
με υγεία και όραμα
για το μέλλον των παιδιών μας
και του τόπου μας.
Η Διευθύντρια και ο Σύλλογος των Καθηγητών
του Αρσακείου Γυμνασίου Πατρών
