Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δόθηκαν από τα ίδια τα παιδιά, μαθητές και μαθήτριες των Αρσακείων – Τοσιτσείων Γυμνασίων και Λυκείων, μέσα από την ενεργό συμμετοχή τους στο 8ο Παναρσακειακό Μαθητικό Συνέδριο με θέμα «Πόλεις τού 21ου αιώνα: Προκλήσεις – Προσαρμογή – Ποιότητα». Το συνέδριο διεξήχθη στα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία Εκάλης την 1η και 4 έως 6 Απριλίου 2022.

Τον κύκλο τής παρουσίασης των εργασιών τού Συνεδρίου άνοιξε την Τρίτη 5 Απριλίου 2022 ο Πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας καθηγητής κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ο οποίος εξήρε τη σπουδαιότητα τού Συνεδρίου και μίλησε για τη σημασία τής γλώσσας ως μέσου επικοινωνίας στη σύγχρονη πολιτική, κοινωνική και καθημερινή ζωή, όπως αυτή διαμορφώνεται από τον πολίτη τού 21ου αιώνα.

Προσκεκλημένος ομιλητής στο Συνέδριο ήταν ο γλύπτης κ. Κώστας Βαρώτσος, καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών τής Πολυτεχνικής Σχολής τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η ομιλία του είχε τίτλο «Κυνηγώντας το αδύνατο».

Οι εργασίες τού 8ου Παναρσακειακού Μαθητικού Συνεδρίου ολοκληρώθηκαν την Τετάρτη 6 Απριλίου 2022. Την τελευταία αυτή ημέρα οι μαθητές παρουσίασαν τις εργασίες τους κατά τη διάρκεια τής πρώτης ζώνης, ενώ κατά τη διάρκεια τής δεύτερης ζώνης οι πανεπιστημιακοί καθηγητές, υπεύθυνοι των Εργαστηρίων Πολεοδομίας, Αρχιτεκτονικής, Πληροφορικής και Δημιουργικής Γραφής, παρουσίασαν τα πορίσματα που προέκυψαν από κάθε εργαστήριο και το εκπαιδευτικό «προϊόν» που παρήχθη στις δύο πρώτες ημέρες τού Συνεδρίου (1η και 4 Απριλίου 2022).

Οι παρουσιάσεις των μαθητών στις δύο τελευταίες ημέρες τού Συνεδρίου (5 και 6 Απριλίου 2022) πραγματοποιήθηκαν σε παράλληλες διαδικτυακές συνεδρίες, με προεδρεύοντες διακεκριμένους πανεπιστημιακούς, εκπροσώπους ερευνητικών κέντρων και οργανώσεων, ανθρώπους των γραμμάτων και τής τέχνης, και περιελάμβαναν εισηγήσεις, δρώμενα, ρητορικά αγωνίσματα, ταινίες μικρού μήκους, poster, εικαστικά έργα-φωτογραφίες, έντυπα, ψηφιακές εφαρμογές.

Η συμμετοχή των μαθητών μας στο Συνέδριο αποτελεί ξεχωριστή εμπειρία και αυτό πιστοποιείται από τα ίδια τα παιδιά που συμμετείχαν.

«Όταν αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε στο συνέδριο» λέει η Άννα, μαθήτρια Αρσακείου Λυκείου, «ήταν σαν να ξεκινούσαμε ένα παιχνίδι, ανέμελα, με κέφι. Κάνοντας, όμως, τα πρώτα βήματα στη συγκρότηση τού θέματος τής εργασίας μας το παιχνίδι απέκτησε διαφορετικές διαστάσεις: μάς συνεπήρε πρώτα απ’ όλα η διαδικασία τής αναζήτησης ερωτημάτων, που αλλεπάλληλα αναδύονταν μπροστά μας διευρύνοντας διαρκώς το πλαίσιο και ανοίγοντας ορίζοντες στη σκέψη μας. Με πάθος αναζητούσαμε απαντήσεις αλλά διαπιστώναμε πως οι απαντήσεις ούτε απλές είναι ούτε μοναδικές ‒ίσως και να μην υπάρχουν καν. Η καθηγήτρια που μάς καθοδηγούσε μάς έλεγε πως το πρώτο βήμα για την ουσιαστική γνώση έχει ήδη γίνει. Προσεγγίσαμε βιωματικά το πώς γίνεται η έρευνα και η τεκμηρίωση, μοιραζόμασταν, ‘επικοινωνούσαμε’ καθετί που βρίσκαμε, κάποτε παθιαζόμασταν. Τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά μας έπρεπε να τα εκφράσουμε γλωσσικά, να τα συνοδεύσουμε με εικόνες, να τα βάλουμε σε διαφάνειες και με έξαψη και αγωνία να τα παρουσιάσουμε σε ένα κοινό άγνωστο, σε συνομηλίκους, αλλά κυρίως σε ενήλικες και μάλιστα διακεκριμένους και καταξιωμένους. Δεν είναι λίγο αυτό.» Καταλήγοντας, η Άννα προσθέτει: «Υπέροχοι ορίζοντες ανοίχτηκαν μπροστά μας σαν αυτούς που έδειξε ο κ. Κ. Βαρώτσος στην εναρκτήρια ομιλία τού συνεδρίου, προτρέποντάς μας να διεκδικήσουμε ακόμα και το αδύνατο».

Το Συνέδριο αυτό αποτέλεσε καινοτόμο εκπαιδευτικό γεγονός συνεργασίας μαθητών, εκπαιδευτικών, πανεπιστημιακών καθηγητών των Αρχιτεκτονικών Σχολών και Τμημάτων, οι οποίοι, μαζί με συνεργάτες τους (αρχιτέκτονες και φοιτητές), πραγματοποίησαν σε όλα τα συγκροτήματα των Αρσακείων Σχολείων (Ψυχικού, Εκάλης, Πατρών, Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων) Εργαστήρια, τα οποία συντόνισε ο ομότιμος καθηγητής τού Πολυτεχνείου και μέλος τού Διοικητικού Συμβουλίου τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας κ. Δημήτριος Ησαΐας.

Η Ελίζα, μαθήτρια Γυμνασίου, δηλώνει: «Είχα την τύχη και την τιμή να συμμετάσχω σε αυτή τη ‘γιορτή’, θα έλεγα, τής εφευρετικότητας με διαφορετικούς τρόπους-ρόλους. Αρχικά, αυτού τής ακροάτριας που παρακολούθησε παρέα με τους συμμαθητές κάποιες εισηγήσεις και ομιλίες από τον χώρο τής τάξης μου, αφού λόγω των επιδημιολογικών συνθηκών οι αίθουσες συνεδρίασης ήταν ψηφιακές. Παράλληλα, τής συμμετέχουσας σε ένα από τα εργαστήρια, αυτό τής δημιουργικής γραφής με θέμα «Πού θα ζήσει η γενιά μας;». Με αφετηρία αυτόν τον απλό προβληματισμό και με την καθοδήγηση πανεπιστημιακών καθηγητών Αρχιτεκτονικών σχολών, η βιβλιοθήκη τού Σχολείου μας μεταμορφώθηκε σε χώρο στον οποίο για τέσσερεις ώρες κυριαρχούσαν η αλληλεπίδραση, η ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων καθώς και η διάθεση για δημιουργία. Ο τόπος τον οποίο θα περιγράφαμε στα γραπτά μας θα έπρεπε να ακροβατεί μεταξύ πόθου και νόμου, να αντιμετωπίζει με σύνεση τους πολίτες του και να τους εμπνέει να τον σέβονται και αυτοί˙ μια πόλη με ίσες ευκαιρίες, χωρίς αποκλεισμούς. Κατανοήσαμε τη δυσκολία αυτού τού έργου, λόγω των πολυεπίπεδων παραμέτρων που πρέπει να λάβει κανείς υπ’ όψιν για να οραματιστεί μια πόλη, αλλά αυτό δεν μάς απέτρεψε από το να κάνουμε τη δική μας απόπειρα. Μέσω τού εργαστηρίου καταφέραμε, καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο, να δώσουμε μορφή στις πιο μύχιες προσδοκίες μας για την πόλη τού αύριο.»

Ο Δαμιανός, που συμμετείχε στο Εργαστήριο Αρχιτεκτονικής «Η γεωμετρία τού χώρου», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο τού Συνεδρίου, λέει: «Ήταν μια καταπληκτική εμπειρία, σαν μία ημέρα στο πανεπιστήμιο! Συνεργάστηκα με πολλούς συμμαθητές μου και φοιτητές, μαθαίνοντας πράγματα που δεν ήξερα. Το αποτέλεσμα τής κατασκευής ήταν εξαιρετικό, γιατί πάνω απ’ όλα εργαστήκαμε όλοι σαν ομάδα, χωρίς την εκδήλωση εγωιστικών πράξεων. Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία που θα την ξαναζούσα, σημειώνοντας πως ‒όσο κράτησε το εργαστήριο‒ δεν χρειάστηκε να δω ούτε μία φορά την ώρα!»

Η Ήλιδα, που συμμετείχε στο Εργαστήριο Πληροφορικής, δηλώνει ότι η γνωριμία της με επαγγελματικά προγραμματιστικά περιβάλλοντα στον τομέα τής αρχιτεκτονικής ήταν εξαιρετικά εποικοδομητική: «Οφείλω να ομολογήσω πως δήλωσα συμμετοχή με δισταγμό, καθώς δεν μπορούσα να προβλέψω το περιεχόμενο των εργαστηρίων και δεν ήξερα εάν τελικά θα με ενδιαφέρει. Όσα όμως είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω δεν μου έδωσαν απλώς χρήσιμες γνώσεις σχετικές με την σύγχρονη τεχνολογική κοινωνία, αλλά μού προσέφεραν και μια πρώτη επαφή με μαθήματα και δεξιότητες στις οποίες εκπαιδεύονται οι φοιτητές τού Πολυτεχνείου. Με τη βοήθεια των υπευθύνων δημιουργήσαμε το δικό μας μοντέλο πόλεων, έχοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα προσαρμογής μεταβλητών σχετικά με το πλάτος των δρόμων, τον αριθμό των επιπέδων σε πολυώροφα κτήρια και το πλήθος των περιοχών. Το πιο σημαντικό μάθημα ωστόσο σε αυτή τη διαδικασία ήταν η ‘συνεργασία’ με τον Η/Υ, να βρούμε τρόπους να διαχειριστούμε τους διαθέσιμους πόρους, ώστε να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.»

Η Όλια αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το συγκεκριμένο Συνέδριο κατάφερε να μού δημιουργήσει καινούργια ερεθίσματα σχετικά με αυτό που θέλω να ακολουθήσω στο μέλλον. Τα ερωτήματα «πώς είναι οι πόλεις τον 21ο αιώνα» και «σε τι είδους πόλεις θέλουμε εμείς οι νέοι να κατοικήσουμε» με ώθησαν να σκεφτώ έξω από τα όρια τού κανονικού και τού συνηθισμένου. Κατάλαβα πως ένας αρχιτέκτονας δεν σχεδιάζει μόνο σπίτια, αλλά καλείται να συνδυάσει ανάγκες, αισθητική και πολιτισμό για να δημιουργήσει κτήρια, κτήρια τα οποία διηγούνται και αποκαλύπτουν λεπτομέρειες που δεν βρίσκονται σε κανένα βιβλίο ιστορίας. Το Συνέδριο, λοιπόν, δεν μάς εξοικείωσε μόνο με την αρχιτεκτονική αλλά μάς ‘μύησε’ στην πόλη τού μέλλοντος χαρίζοντάς μας μια εμπειρία μοναδική ως εφόδιο ζωής.» Και κλείνει λέγοντας: «Για να μπορέσουμε να πορευτούμε προς το μέλλον και για να υπάρξει ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, εμείς ‒η νέα γενιά‒ καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την τεράστια πρόκληση ενός κόσμου που συνεχώς αλλάζει. Πώς όμως θα ανταποκριθούμε σε αυτήν; Η απάντηση είναι απλή: με την ευρεία καλλιέργειά μας!»

Η Επόπτρια των Αρσακείων ‒ Τοσιτσείων Σχολείων κ. Βασιλική Παπαπέτρου-Μουρσελά, αναφερόμενη στην καινοτομία αλλά και την παιδευτική συνεισφορά τού 8ου Παναρσακειακού Μαθητικού Συνεδρίου, επισήμανε μεταξύ άλλων: «Το Συνέδριο αυτό καθιστά τον μαθητή πρωταγωνιστή με ενεργό ρόλο στη μάθηση. Τον καθιστά δημιουργό που απολαμβάνει τη μεγάλη ευκαιρία που του δίδεται να έλθει σε επαφή με την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ενισχύουμε, ως Σχολείο, έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που μόνο όφελος μπορεί να έχει για τους μαθητές μας, οι οποίοι γνωρίζουν τους αυριανούς πανεπιστημιακούς δασκάλους τους αλλά και τους φοιτητές, τους αυριανούς συμφοιτητές τους. Αυτή η επικοινωνία αποδεικνύει τον ενιαίο χαρακτήρα τής εκπαίδευσης: μαθητές, εκπαιδευτικοί, φοιτητές, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι σε μία διαδικασία ώσμωσης ποιοτικής, επιστημονικής και ανθρώπινης.